Kịch “theo mùa” có phải xu hướng mới của kịch nói?

(Sóng trẻ) - Một số sân khấu áp dụng mô hình biểu diễn theo mùa, mở ra hướng đi mới cho các nhà hát trong giai đoạn nghệ thuật sân khấu có xu hướng thoái trào.

Sự xuất hiện của những “mùa” kịch  

Từ lâu, kịch vốn là loại hình nghệ thuật sân khấu lâu đời, biểu tượng văn hóa truyền thống dân tộc Việt. Song những năm gần đây, sân khấu kịch đối mặt nhiều thách thức khi khán giả không còn mặn mà với các vở diễn như trước. Điều này đòi hỏi sân khấu kịch cần thay đổi và tìm hướng đi mới. Bước đầu, các sân khấu đã tập trung đầu tư cho các vở diễn đáp ứng nhu cầu xem kịch chất lượng cao của khán giả. 

Tiêu biểu là sân khấu Hồng Vân. Sau khi phải đóng cửa một số sân khấu vì nhiều lý do, tại sân khấu Phú Nhuận, NSND Hồng Vân đã chuyển sang hình thức diễn theo mùa. Sân khấu Hồng Vân không sáng đèn liên tục cả năm như trước đây mà tập trung nguồn lực, xây dựng các tác phẩm có chất lượng cao nhất, phù hợp với từng mùa diễn.

Trong buổi gặp gỡ với báo chí, NSND Hồng Vân cho biết: “Chúng tôi không thuê sân khấu theo dạng hợp đồng dài hơi mà thuê theo từng đợt diễn. Vừa qua chúng tôi tái diễn những vở tiêu biểu của sân khấu Hồng Vân và vở diễn nào cũng đông khách”.

Đối với đạo diễn Ái Như: “Cái được của hướng đi này là chúng tôi không phải lưu giữ cảnh trí lâu năm, trong khi mặt bằng quá chật. Mời diễn viên, xếp lịch diễn cũng bớt căng thẳng, vì hiện nay diễn viên chạy show nhiều lắm. Gom gọn lịch diễn trong khoảng hai tháng rưỡi thì diễn viên cũng dễ chủ động trong kế hoạch của họ”.

Người trong nghề nói gì về kịch “theo mùa”  

Nổi lên như một xu hướng nhưng kịch “theo mùa” đang chỉ phổ biến ở các sân khấu kịch phía Nam, đặc biệt là các sân khấu kịch tư nhân. 

Chia sẻ với phóng viên, NSƯT Đức Trung cho hay: “Tuy nhiên, đối với các nhà hát miền Bắc lại khác. Đây là những nhà hát nhà nước không phải tư nhân nên cách hoạt động khác. Họ biểu diễn suốt năm nhưng vẫn có những mùa đông khách.” 

“Sân khấu những năm gần đây và bây giờ phải đương đầu với thử thách bởi vì nó là môn nghệ thuật trong những môn nghệ thuật hàng đầu, có giá trị thiêng liêng của nó và không thể nói phân chia theo mùa được. Tự nó quy tập đối tượng, với đối tượng của mình thì tìm những tác phẩm, vở kịch cho phù hợp” 

Nhà hát Tuổi trẻ - một trong những nhà hát lớn ở Hà Nội là ví dụ điển hình. Đối tượng khán giả về phân khúc của nhà hát tuổi trẻ có nhiều đối tượng khác nhau. Mùa diễn cho thiếu nhi rơi vào các đợt Quốc tế thiếu nhi, rằm Trung thu là chính, mùa hè khoảng tháng 8 có mùa kịch Lưu Quang Vũ, còn trong năm với các thời gian khác vẫn phục vụ thiếu nhi bình thường. 

Việc biểu diễn các vở kịch “theo mùa” còn mang tính đặc thù từng vùng miền và sự khác nhau của chức năng từng nhà hát. 

Nghệ sĩ Sĩ Tiến chia sẻ rằng: “Được mất là tùy từng địa phương. Nó khoanh vùng vào những đợt diễn nhất định, người nghệ sĩ có thời gian luyện tập hoặc làm việc khác. Đặc thù sân khấu phía nam là tư nhân khác ở đây là nhà hát công lập có chức năng nhiệm vụ khác phải thường xuyên, liên tục”. 

Để nghệ thuật kịch nói phát triển, thu hút đến nhiều đối tượng hơn, trước hết những người làm nghề phải khai thác triệt để không chỉ theo từng mùa mà tất cả thời gian trong năm. 

“Các nghệ sĩ biểu diễn chuyên nghiệp làm việc quanh năm nhất là đặc thù cơ quan nhà nước, làm công ăn lương. Lúc diễn thì diễn, ko thì phải luyện tập vở kịch mới. Phải luyện tập cho vở hay, khán giả thích đến xem, cố gắng làm sao có các chương trình kịch phù hợp với xu thế, có ý nghĩa thì khán giả sẽ quan tâm. Làm không khéo thì sẽ không có phản hồi tốc, vừa mất công, vừa mất tiền mà không có khán giả xem.”

Trong thời đại công nghệ số, để thu hút nhiều hơn người đến xem các vở kịch mùa hè hoặc dịp lễ, Tết cần có sự tham gia của các kỹ thuật công nghệ và truyền thông. Với cương vị Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ, NSƯT Sĩ Tiến bộc bạch: “Hiện nay, công nghệ phát triển, nhà hát cũng đang đặt ra vấn đề công nghệ lên hàng đầu. Thứ hai, những vấn đề đưa lên truyền thông để tạo được cái thu hút cho khán giả cũng phải tạo sự cân nhắc, đối với nhà hát quốc gia có chức năng phục vụ thanh thiếu nhi, những nội dung đưa lên truyền thông phải hết sức thận trọng, phải tôn trọng thuần phong mỹ tục. Chưa đáp ứng được mong chờ của khán giả trong việc tiếp cận nhưng dần dần sẽ cải thiện”. 

Như vậy, việc sáng tạo, tổ chức các mùa kịch là một hướng đi mới của các nhà hát, sân khấu kịch nói trong tình hình mới. Nhưng để nói đây là xu hướng mới của kịch nói thì yêu cầu người nghệ sĩ đặt cái tâm xứng với “cái tầm” của mình trong hành trình làm nghệ thuật.