“Triết học thực sự phải nằm ở đường phố”

2014-02-23 23:22:45

(Sóng trẻ) - Triết Học là môn học bắt buộc trong tất cả các trường đại học. Tuy nhiên, môn học này vẫn luôn được các sinh viên cho rằng là môn học khó nắm bắt, và khó để học cũng như để hiểu. Cùng trao đổi với cô Đặng Thị Duyên – nguyên là giảng viên khoa Triết Học, Học Viện Báo Chí và Tuyên Truyền.

PV: Thưa cô, cô đã gắn bó với bộ môn Triết học được bao nhiêu năm?

Tôi đã giảng dạy môn Triết học được trên 20 năm.

PV: Điều gì đã khiến cô gắn bó với bộ môn này lâu đến vậy?

Vì tôi không chỉ yêu thích mà còn có niềm đam mê với Triết học.

Theo triết lý của một nhà triết học cổ đại phương Tây: Triết học là khoa học vì sự thông thái. Sự thông thái đây là của bản thân triết học, cho nên nghiên cứu Triết học là nghiên cứu khoa học về sự thông thái. Nghiên cứu Triết học giúp con người thông minh trong suy nghĩ và việc làm.

Theo quan điểm thời hiện đại thì Triết học là khoa học vì những quy luật duy nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy. Triết học có chức năng thế giới quan và phương pháp luận quan trọng cho con người trong việc chỉ đạo thế giới và cải tạo ngay chính bản thân con người.

PV:Gần đây có một quan điểm mới xuất hiện: “Triết học đích thực phải nằm ở đường phố. Triết gia, đích thực phải sống trong đường phố. Hiểu biết thực sự phải là hiểu biết về đường phố. Chỉ có đường phố mới nảy sinh những vấn đề cần tư duy. Chỉ có đường phố nảy sinh những mâu thuẫn cần giải quyết. Và cũng chỉ có đường phố mới cần đến những dự phỏng cho tương lai. Cách li khỏi đường phố là cách li cuộc sống, cách li cuộc sống thì mọi hiểu biết chỉ là hiểu biết chết”. Cô nghĩ sao về quan điểm trên dưới tư cách là một giảng viên triết học?

Quan điểm đó đúng bởi vì:

Triết học là hệ thống tri thức lý luận chung nhất của con người vì thế giới và vị trí của con người trong thế giới ấy.

Theo quan điểm của Triết học Mác – Lênin nói: “Triết học là khoa học vì những quy luật chung nhất của tựu nhiên, xã hội và tư duy”.

Do vậy, Triết học với tư cách là hệ thống tri thức lý luận, nó phản ánh hiện thực khách quan Triết học ra đời từ thực tiễn, có nguồn gốc từ thực tiễn.

Theo quan điểm trên cuộc sống đường phố là một mặt của cuộc sống thực tiễn sinh động. Chỉ có thực tiễn sinh động nới nảy sinh tư duy lý luận và chính tư duy lý luận đó lại hướng dẫn thực tiễn, giải quyết những vấn đề thực tiễn đặt ra. Đó chính là sự thống nhất biện chứng giữa lý luận và thực tiễn, như V.I Lênin đã khẳng định: “Không có lý luận cách mạng thì không có phong trào cách mạng”.

Hồ Chí Minh kính yêu của chúng ta từ thực tiễn cách mạng Việt Nam cũng đã chỉ ra: “Thực tiễn không có lý luận là thực tiễn mù quáng. Lý luận không có thực tiễn là lý luận suông”.

PV: Tư duy mới trên được khá nhiều người ủng hộ, tư duy đó gần gũi, dễ hiểu hơn so với trong sách vở, đầy khô khan, theo cô có nên áp dụng phần nào tư duy mới đó vào giảng dạy thực tế?

Một nhà thơ đã từng viết:

“Mọi lý thuyết đều là màu xám

Chỉ có cây đời mãi mãi xanh tươi”

Cho nên khi giảng dạy triết học nếu chỉ dừng lại ở tri thức triết học là sáo rỗng, không có sức thuyết phục người nghe. Cho nên để người học thích triết học phải gắn nó với cuộc sống sinh động hang ngày. Triết học xuất phát từ cuộc sống hàng ngày và trở vì phục vụ cuộc sống hàng ngày.

PV: Cô có lời khuyên nào cho những bạn sinh viên trẻ để giúp học tốt hơn bộ môn này?

Triết học không khó. Cái khó là cách để học triết học.

Trước hết phải yêu thích môn học. Học triết học người học phải luôn có tư duy khái quát rút ra những vấn đề chung nhất của từng nguyên lí triết học. Ví dụ: nguyên lí nào cũng có vấn đề chung nhất là: Khái niệm (định nghĩa) nó là gì? Nội dung của nguyên lý? Ý nghĩa phương pháp luận?

Luôn phải tư duy tri thức triết học với tính cách là một hệ thống tri thức lý luận có mối quan hệ mật thiết với nhau. Nếu không nắm vững những nguyên lý triết học duy vật biên chứng thì sẽ không hiểu được những nguyên lý duy vật lịch sử vì thực chất phẩm chất duy vật lịch sử là tư duy biện chứng về lịch sử. Học là phải suy nghĩ, tư duy gắn với đời sống thực tế hàng ngày

Xin cảm ơn cô đã tham gia phỏng vấn!

Vũ Lâm Hoa

Báo mạng điện tử K31