Biên tập viên - Rapper SIXTYUPTOWN: Hành trình của một người trẻ sống hai cuộc đời

(Sóng trẻ) - Một bên là trường quay truyền hình với kỷ luật, deadline và những yêu cầu chuẩn mực. Bên kia là sân khấu rap, nơi cảm xúc được bung nở và cá tính nghệ thuật lên tiếng. Biên tập viên Bùi Danh Tùng của kênh Vietnam Today hay rapper SIXTYUPTOWN đang sống song song hai thế giới tưởng chừng trái ngược ấy.

PV: Anh bắt đầu công việc tại Đài Truyền hình Việt Nam như thế nào? 

BTV Bùi Danh Tùng: Một người bạn đang làm trong đài đã chia sẻ với tôi về đợt tuyển dụng của VTV4, khi thấy thông tin được đăng tải trên Facebook, tôi quyết định gửi CV để thử sức. Tôi muốn xem khả năng của mình đến đâu và được mời đến tham gia phỏng vấn

Tôi nghĩ đó thực sự là một cái duyên. Bởi nếu so về kiến thức báo chí, tôi không tự tin rằng mình bằng nhiều ứng viên khác. Nhưng trong CV tôi có nêu rõ việc mình hoạt động âm nhạc. May mắn người trực tiếp phỏng vấn tôi - phó phòng Ban truyền hình Đối ngoại là người rất yêu nghệ thuật và hiểu biết sâu về âm nhạc Việt Nam. Vì thế anh ấy khá hứng thú với những gì tôi đang theo đuổi và tạo cơ hội để tôi bước chân vào nghề.

PV: Theo anh, lợi thế của một người trẻ trong việc tiếp cận độc giả trẻ là gì?

BTV Bùi Danh Tùng: Chúng tôi có thể hiểu rất rõ nền tảng mà giới trẻ đang sử dụng hằng ngày. Bản thân tôi cũng vậy: tôi dùng Facebook, lướt TikTok…, tôi cũng nằm trong chính nhóm công chúng đó.

Đó là những kênh quan trọng mà mọi người tìm kiếm và tiếp nhận thông tin. Khi hiểu được họ đang ở đâu và dùng gì, chúng tôi có thể dựa vào đó để lan tỏa những nội dung cần thiết một cách hiệu quả hơn. Nói đơn giản là tôi hiểu thói quen của công chúng trẻ, và từ đó tìm cách tiếp cận họ đúng cách.

PV: Theo anh, để làm báo cho Gen Z thì điều gì là quan trọng nhất?

BTV Bùi Danh Tùng: Muốn truyền tải thông tin đến Gen Z, trước hết phải hiểu được “ngôn ngữ” của Gen Z. Để nắm bắt được điều đó, tốt nhất là chính những người thuộc thế hệ này tham gia vào quá trình sáng tạo nội dung. Khi độ tuổi chênh lệch quá nhiều, cách giao tiếp và năng lượng cũng đã khác, nên hiệu quả truyền thông khó đạt tối ưu.

Gen Z có những cách nói chuyện, những câu từ genZ hay các tham chiếu văn hóa mà chỉ khi sống trong môi trường đó mới cảm nhận được. Theo tôi, khi người trẻ nhìn thấy một bạn đồng trang lứa đứng ra chia sẻ thông tin, họ sẽ cảm thấy gần gũi và tin tưởng hơn.

Tôi ví dụ chương trình Vietnam Today, đa phần người dẫn chương trình đều rất trẻ, có bạn sinh năm 2004, 2002. Điều đó giúp chúng tôi tạo được sự kết nối tự nhiên hơn với khán giả của mình.

PV: Anh nhìn nhận vai trò của truyền hình quốc gia (VTV) trong việc tiếp nhận và lan tỏa những giá trị văn hóa mới, như Hip-hop, đến công chúng, đặc biệt là giới trẻ, như thế nào?

BTV Bùi Danh Tùng: Theo tôi, khi một sản phẩm hay hoạt động nghệ thuật được xuất hiện trên truyền hình quốc gia như VTV, đồng nghĩa với việc nó đã được công nhận ở một mức độ nhất định về mặt chuẩn mực và giá trị. Việc hip-hop được lan tỏa trên các kênh truyền hình chính thống sẽ giúp cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ, có thêm niềm tin và cái nhìn tích cực về văn hóa này.

Còn về vai trò cụ thể của VTV trong việc chọn lọc, định hướng hay thúc đẩy hip-hop, tôi khó có thể đưa ra đánh giá chính xác. Đây là câu chuyện ở tầm vĩ mô, liên quan đến nhiều yếu tố, kể cả chính sách và định hướng truyền thông. Việc tại sao có nội dung được lên sóng, có nội dung không, chắc chắn đều có lý do phía sau mà tôi không thể nắm hết được. 

PV: Có ý kiến cho rằng các nội dung về âm nhạc đường phố đang được báo chí  khai thác dưới góc độ phiến diện. Anh nghĩ sao về điều này? 

BTV Bùi Danh Tùng: Tôi nghĩ rằng, đôi khi những tranh luận nổ ra là vì thực sự có vấn đề cần được nhìn nhận. Văn hóa đường phố vốn luôn mang tính tranh cãi, nên khi báo chí chỉ ra một số nội dung chưa phù hợp, tôi nghĩ cũng có phần hợp lý và cần được xem xét.

Âm nhạc đường phố vốn luôn có cá tính riêng, đôi khi gai góc và nổi loạn. Nhưng khi hoạt động nghệ thuật tại Việt Nam, tôi nghĩ nghệ sĩ cần ý thức rằng nghệ thuật không chỉ để giải trí mà còn mang trách nhiệm định hướng nhất định, góp phần giáo dục công chúng trẻ - những người đang tiêu thụ sản phẩm nghệ thuật nhiều nhất.

Điều đó phải đến từ cả hai, thậm chí là ba phía. Bản thân nghệ sĩ trước hết cần nhìn lại ca từ và thông điệp mình truyền tải bởi trách nhiệm với khán giả, đặc biệt là khán giả trẻ, là điều không thể bỏ qua. Hai là khán giả - người trẻ nên rèn khả năng tiếp nhận thông tin một cách có chọn lọc và tư duy phản biện hơn. Bên cạnh đó, cơ quan quản lý nhà nước có vai trò và trách nhiệm của họ trong việc định hướng giá trị nghệ thuật phù hợp.

PV: Theo anh, trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay, một nhà báo truyền hình cần trang bị những kỹ năng gì để đáp ứng yêu cầu mới của nghề?

BTV Bùi Danh Tùng: Trong bối cảnh chuyển đổi số, người làm truyền hình cần có kỹ năng công nghệ tốt. Đồng thời, chúng ta phải cẩn trọng hơn rất nhiều. Trên mạng xã hội, ai cũng có quyền đưa ra quan điểm và những ý kiến rất đa dạng có thể nhanh chóng lan truyền, thậm chí bị đẩy đi xa thành những scandal không mong muốn.

Nhà báo truyền hình là những người đại diện cho một cơ quan báo chí thuộc bộ máy nhà nước, nên mọi hành động, lời nói hay sản phẩm thông tin đều phải được kiểm chứng, cân nhắc kỹ lưỡng. Đó là điều tôi đã được học. 

PV: Rap và báo chí, theo anh, ngành nào khó hơn?

BTV Bùi Danh Tùng: Tôi không phải là người trực tiếp làm tất cả các công đoạn của một sản phẩm báo chí. Tôi chủ yếu tham gia mảng giải trí. Với tôi, lĩnh vực nào trong báo chí cũng có những khó khăn riêng. Nhưng nếu được chọn điều khiến tôi thoải mái nhất, có lẽ vẫn là âm nhạc vì nó mang lại cho tôi sự vui vẻ và tự do sáng tạo nhiều hơn.

Khi làm những chương trình như Vietnam Today, tôi đang đại diện cho một thương hiệu lớn. Vì vậy, mọi thứ phải rất cẩn trọng và đi kèm trách nhiệm. Với thương hiệu âm nhạc của mình - SIXTYUPTOWN, tôi cũng giữ sự chỉn chu, nhưng vì đó là nghệ thuật nên tôi được phép cá nhân hóa nhiều hơn.

Báo chí là ngôn ngữ của sự thật, nên sự sáng tạo có giới hạn nhất định. Trong âm nhạc, cá tính là điều bắt buộc phải có. Còn với báo chí, mình chỉ là người truyền tải thông tin, không nên và không được đưa quá nhiều ý kiến cá nhân vào.

PV: Đồng nghiệp phản ứng thế nào khi biết anh là Rapper, và ngược lại, các Rapper trong giới Underground nhìn nhận công việc ở VTV của anh ra sao?

BTV Bùi Danh Tùng: Những đợt đầu đi đào tạo, mọi người cũng đã biết tôi làm nhạc nhưng lúc đó tôi chưa được chú ý nhiều. Về sau, khi bắt đầu được nhiều người biết đến hơn thì chuyện đó cũng không còn là bí mật nữa. Thực ra, ban đầu tôi hơi ngại nên cũng cố giấu, nhưng rồi thấy ai cũng biết cả rồi nên tôi quyết định làm hẳn một chuỗi vlog về hành trình âm nhạc của mình, coi như kết nối hai “thế giới”.

Nhờ vậy, mọi người ở đài, kể cả các anh chị lãnh đạo cũng biết tôi là rapper. Chính điều đó đã mở ra cơ hội để tôi được dẫn chương trình về âm nhạc, phù hợp với sở trường của mình. 

Đối với bạn bè làm nghệ thuật, mọi người đều khá thoải mái, không ai có ý kiến quá cực đoan. Đa phần bạn bè trong giới đều chúc mừng và thấy đó là một điều thú vị, một trải nghiệm mới mẻ với tôi. Không có sự phản đối hay hoài nghi nào lớn cả.

Chỉ có một vài người thân lo rằng công việc ở đài sẽ khiến tôi bận rộn hơn, ảnh hưởng đến thời gian dành cho sáng tác và phát triển nghệ thuật. Thú thật, tôi cũng chưa thể khẳng định điều đó sẽ xảy ra hay không. Có lẽ thời gian sẽ trả lời việc làm truyền hình có tác động thế nào đến âm nhạc của tôi.

PV: Rap/Hip-hop thường gắn liền với văn hóa Underground, tinh thần tự do và phản biện. Trong khi đó, VTV lại là môi trường chính thống, nghiêm túc. Anh làm thế nào để dung hòa hai cá tính tưởng chừng đối lập này trong cuộc sống hàng ngày?

BTV Bùi Danh Tùng: Thật ra, tôi không dẫn các bản tin chính trị hay chính luận, nơi mà sự chuẩn xác và khuôn phép phải đặt lên hàng đầu. Tôi dẫn bản tin về nghệ thuật, lĩnh vực này đương nhiên sẽ chứa đựng yếu tố cá nhân rất lớn.

Khi tôi nói về một sản phẩm âm nhạc mới, nếu tôi thực sự yêu thích nó thì tôi có quyền cho khán giả thấy điều đó. Vai trò của tôi giống như một TV personality (cá tính truyền hình) trong lĩnh vực văn hóa - nghệ thuật: Tôi vừa truyền tải thông tin chính xác, vừa được thể hiện cá tính và quan điểm của mình ở mức độ phù hợp.

Với tôi, hình ảnh cá nhân là thứ rất quan trọng và nó đi cùng mình trong mọi hoạt động. Tôi có áp lực , lúc nào cũng tự hỏi: Mình có đang làm tốt không? Mình có đang cân bằng được cả hai không? Và đến hiện tại, tôi nghĩ mình đã làm được ở mức khá ổn.

Tôi không coi công việc ở VTV và âm nhạc là hai thế giới tách biệt, mà tìm cách kết nối chúng lại. Tôi không giấu đi một phần nào của mình cả. Tôi biến cuộc sống “hai vai” ấy thành bản sắc và chính điều đó khiến nó trở nên thú vị hơn, mới mẻ hơn.

Đối với tôi, việc dung hòa hai môi trường này không phải là điều quá khó. Tôi vẫn đảm bảo kỷ luật trong công việc ở VTV, nhưng cũng không đánh mất cái chất riêng và khả năng sáng tạo của mình trong âm nhạc.

PV: Công chúng phản ứng như thế nào khi biết một người làm việc tại đài truyền hình quốc gia lại đồng thời theo đuổi một thể loại âm nhạc đường phố? 

BTV Bùi Danh Tùng: Thực ra, tôi có đọc bình luận của mọi người, nhưng luôn đọc với một tâm thế tiếp nhận có chọn lọc. Những góp ý chân thành thì tôi ghi nhận và suy nghĩ nghiêm túc. Còn một số bình luận chỉ mang tính trêu đùa thì tôi cũng xem, nhưng không để chúng ảnh hưởng quá nhiều đến công việc hay tinh thần của mình.

Có lẽ do khối lượng công việc khá lớn, áp lực cũng không ít nên tôi dần hình thành được một lớp “lì” nhất định. Tôi hiểu rằng khi xuất hiện trước công chúng thì việc khen, chê là điều tất yếu. Quan trọng là mình biết điều gì nên tiếp nhận, điều gì nên để trôi qua để tập trung vào những điều cần thiết cho con đường mình chọn.

PV: Kinh nghiệm làm rapper giúp ích gì cho anh trong công việc truyền hình? Ngược lại, công việc tại VTV đã mang đến cho anh những trải nghiệm thực tế và góc nhìn chuyên nghiệp nào, giúp anh nhìn nhận về cuộc sống và xã hội khác đi, từ đó ảnh hưởng đến việc sáng tác âm nhạc?

BTV Bùi Danh Tùng: Tôi nghĩ ở bất kỳ loại hình sáng tạo nào, từ viết nhạc, làm một tập chương trình truyền hình, hay kể cả làm phim đều cần có “điểm rơi cảm xúc”. Đó là một khoảnh khắc then chốt, nơi cảm xúc của người xem đạt cao trào. Mọi yếu tố còn lại của sản phẩm sẽ xoay quanh và hỗ trợ cho điểm rơi ấy.

Tôi ví dụ, trong âm nhạc, điểm rơi có thể là đoạn điệp khúc khiến người nghe phải bất ngờ. Còn trong truyền hình, có thể là khoảnh khắc khách mời xúc động đến rơi nước mắt hay bộc lộ điều bí mật. 

Nên tư duy làm nhạc đã giúp tôi rất nhiều khi làm truyền hình: luôn phải biết đặt cảm xúc của khán giả vào đâu, và đưa họ đến khoảnh khắc đáng nhớ như thế nào.

Trong các tập Tune Box mà tôi thực hiện, hầu như tập nào cũng có yếu tố âm nhạc kết hợp cùng khách mời, tôi vẫn rap mà (cười). Tuy nhiên, phần âm nhạc chỉ dừng ở vai trò tạo điểm nhấn, không phải công cụ để truyền tải thông tin thời sự. 

Dù format chương trình có đổi mới đến đâu thì chúng tôi vẫn phải tuân thủ những chuẩn mực của một cơ quan truyền thông quốc gia. Cách đưa tin hay khai thác nội dung vẫn cần sự nghiêm túc, chính thống nhất định

Từ khi vào Đài Truyền hình Việt Nam, tôi được làm việc cùng những đồng nghiệp rất kỷ luật và tận tâm. Nhìn cách họ theo đuổi công việc đến cùng, từ sản xuất bản tin đến tác nghiệp hiện trường, tôi đã học được rất nhiều về sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và tinh thần trách nhiệm.

Chính môi trường ấy giúp tôi hiểu rằng mỗi sản phẩm đưa đến công chúng, dù là một bản tin hay một bài rap, đều phải cố gắng hết sức. 

PV: Mục tiêu lớn nhất của anh trong 5 năm tới là gì?

BTV Bùi Danh Tùng: Với âm nhạc, tôi có nhiều mục tiêu mà chưa tiện hé lộ. Nhưng chắc chắn tôi muốn được xuất hiện trên những sân khấu lớn hơn, các lễ hội, có những dự án âm nhạc và album được khán giả đón nhận rộng rãi. Nhìn chung là tiếp tục chinh phục những cột mốc mới trên con đường nghệ thuật.

Còn với truyền hình, VTV là một môi trường rất quý giá để tôi học hỏi và rèn luyện sự chuyên nghiệp mỗi ngày. Tôi không đặt nặng những “đích đến” cụ thể, mà chỉ mong có thể tiếp tục cống hiến cho Vietnam Today, làm tốt nhất những gì mình có thể và tích lũy thêm thật nhiều trải nghiệm để trưởng thành hơn.

Điều quan trọng hơn hết là được tận hưởng hành trình đó. Với tôi, cứ nỗ lực hết mình rồi điều tốt đẹp sẽ đến. 

PV: Thông điệp anh muốn gửi  đến những người trẻ đang theo đuổi nhiều đam mê (nghệ thuật và công việc ổn định) và tìm kiếm sự cân bằng trong cuộc sống là gì?

BTV Bùi Danh Tùng: Cứ thử. Khi cơ hội đến, đừng vội từ chối. Nhận lời rồi mình trải nghiệm, mình làm, rồi mình sẽ biết điều đó có thực sự dành cho mình hay không. Đừng đóng lại cánh cửa nào, nhất là khi mình còn trẻ.

Tôi cũng từng do dự khi được mời làm truyền hình. Nhưng rồi tôi thử, và chính lựa chọn đó đã mang đến cho tôi nhiều thứ rất mới, rất hay mà trước đây tôi không thể nào hình dung được. tôi nghĩ hành trình tìm sự cân bằng giữa đam mê và công việc ổn định bắt đầu từ việc cho bản thân cơ hội được khám phá.

Cảm ơn những lời chia sẻ quý báu từ anh!