Giới trẻ hiện đại và nỗi ám ảnh áp lực đồng trang lứa

(Sóng trẻ) - Đã bao giờ bạn rơi vào trạng thái mệt mỏi, đau khổ, áp lực khi luôn cảm thấy bản thân mình thua kém bạn bè đồng trang lứa? Trên thang điểm 10, chỉ số hạnh phúc hiện tại của các bạn là bao nhiêu? Áp lực đồng trang lứa có thể là động lực hoặc là “con sóng” nhấn chìm người trẻ khi chạy theo những hình mẫu mơ hồ…

“Áp lực đồng trang lứa” hay còn được biết đến với cách gọi “Peer Pressure” là một thuật ngữ tâm lý học. Theo từ điển tâm lý thuộc hiệp hội tâm lý học Mỹ, “Áp lực đồng trang lứa” là khi cá nhân chịu ảnh hưởng của những người thuộc cùng một nhóm xã hội và phải theo đuổi thái độ, giá trị và hành vi để phù hợp với các chuẩn mực của nhóm. Nói đơn giản hơn, đó chính là cảm giác tự ti của bản thân khi không đạt được những điều giống với bạn bè xung quanh mình. 

Diêm Thị Quỳnh Vân (21 tuổi, sinh viên trường Đại học Kinh tế - ĐHQG Hà Nội) cho biết, chưa bao giờ cô gái trẻ cảm thấy thấy áp lực đồng trang lứa hiện hữu đến vậy. Chính sự phát triển của internet và mạng xã hội đã góp phần nhiều khiến điều này xảy ra.

“Bằng tuổi mình, bạn bè xung quanh đã xin được vào các công ty lớn, còn mình thì vẫn chưa có công việc gì cả, mình cảm thấy cực kỳ chán nản vì không tìm được công việc như các bạn. Cảm giác thất là xấu hổ vì cùng học chung ngành nhưng sao mình không làm được. Mình thực sự cảm thấy áp lực và bắt đầu so sánh bản thân với những người này”, Quỳnh Vân nói.

Thanh thiếu niên là đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất khi nhắc đến áp lực đồng trang lứa. Tuy nhiên, nói như vậy không phải là người lớn được miễn nhiễm vì thứ áp lực này xuất hiện hầu như ở mọi lứa tuổi. Theo một nghiên cứu, cứ 10 người thì có 6 đến 7 người phải chịu áp lực từ bạn bè, đặc biệt là trong môi trường học tập và làm việc. Vậy nguyên nhân từ đâu mà ra, chủ quan có, khách quan có, nhưng có chăng là do chúng ta chưa thực sự hiểu và tin tưởng ở chính mình.

“Nhìn thấy bạn bè đi xe xịn, đổi đời điện thoại liên tục, check in các chuyến du lịch rồi nhìn lại bản thân vẫn chưa có công việc ổn định, thu nhập thấp khiến mình không khỏi chạnh lòng. Đó cũng là lí do mình không muốn tham gia các buổi họp lớp hay đi  đám cưới bạn bè vì sợ bị mọi người hỏi thu nhập…” Vũ Thúy Thanh (22 tuổi, Content Creator - nhà sáng tạo nội dung) tâm sự.

Có rất nhiều nguyên nhân làm chúng ta rơi vào trạng thái áp lực, tự dằn vặt bản thân. Chúng ta có tác động tiêu cực từ mạng xã hội, có áp lực từ gia đình, người thân, hay trong một tập thể. 

Văn hóa Châu Á thường coi trọng chủ nghĩa tập thể, vì vậy, những người sống và lớn lên trong nền văn hóa phương Đông thường có xu hướng hình thành sự so sánh xã hội. Điều này cũng dễ hiểu khi cuộc sống ngày càng phát triển, con người càng có nhu cầu khẳng định bản thân. 

Có một điều mọi người cứ thừa nhận rằng chung quy mọi vấn đề thường xuất phát từ chính bản thân chúng ta hay không? Để tìm cái tội, để hiểu chính mình là một hành trình rất dài, và trên chặng đường đó có rất nhiều khó khăn. Áp lực đồng trang lứa là một vấn đề tâm lý rất thường gặp. Nó tốt hay xấu, tiêu cực hay tích cực còn phụ thuộc vào cách chúng ta đối diện, trải qua nó như thế nào.

Thúy Thanh chia sẻ “Ở lứa tuổi nào cũng có thể gặp phải peer pressure, sẽ không tránh khỏi những khi bản thân cảm thấy kém cỏi hơn người khác hay không đủ can đảm để làm điều ngược lại với chuẩn mực, quy tắc ngầm nào đó. Nhưng chính những lúc như vậy vô tình khiến mình tự quên mất rằng mỗi người đều có xuất phát điểm và những suy nghĩ tính cách khác nhau nên sẽ không thể so sánh khi chỉ dựa trên số tuổi… Và chính từ những áp lực ấy mình mới có thể trở thành mình của ngày hôm nay”.

“Mình đã và đang vượt qua peer pressure bằng cách tránh xa các tác động tiêu cực để giảm bớt sự buồn bực và rèn luyện bản thân để trở nên tốt hơn. Tập trung vào chính mình sẽ giúp kiểm soát được hành vi, suy nghĩ của mình tốt hơn, cảm thấy vui vẻ hơn và ít phụ thuộc vào đánh giá của những người xung quanh” Quỳnh Vân nói.

Mỗi người đều có những cách khác nhau để vượt qua áp lực đồng trang lứa để tìm cho mình một cuộc sống phù hợp và bình yên hơn. Không hẳn mọi sự so sánh đều xấu nếu chúng ta biết dùng đúng lúc, đúng chỗ, với liều lượng vừa đủ để thành động lực cố gắng. Các nhân vật được phỏng vấn hôm nay đã có trong mình khoảng thời gian khó khăn và đã tự tìm ra công thức riêng cho cuộc đời của mình.

Chung quy lại, dù bạn là ai, dù bạn như thế nào, thì hãy nhớ bản thân mình là duy nhất. Bước đầu tiên để tiến gần hơn với việc cởi bỏ áp lực đồng trang lứa chính là đối diện và chấp nhận. Chấp nhận không đồng nghĩa với việc cam chịu, chấp nhận là để tự nhìn lại bản thân và biết rằng mình cần gì, mình muốn gì, mình nên như thế nào là đủ.

Có một sự thật là không ai quan tâm đến suy nghĩ của bạn mà chỉ bạn mới sống và chịu trách nghiệm với hành động của chính mình. Bạn không thể nhìn thấy cuộc đời người khác chỉ sau vài dòng trạng thái, nên là cũng không ai đánh giá được cuộc đời của bạn nếu như hiện tại bạn chưa phải là phiên bản tốt nhất mà mình mong muốn. Biết yêu thương chính mình và biết chia sẻ với những người thực sự tin tưởng, và rồi, bạn sẽ có thể nâng cao chỉ số hạnh phúc của mình mỗi ngày. Hãy cứ cố gắng vì chính mình chứ đừng vì ai, bạn nhé!