Hồi ức kháng chiến qua 151 tác phẩm của họa sĩ Huỳnh Phương Đông

(Sóng trẻ) - Triển lãm chuyên đề "Hành trình Huỳnh Phương Đông" đã chính thức diễn ra tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam (Hà Nội). Đây là triển lãm có quy mô lớn nhất từ trước tới nay của cố họa sĩ tài năng Huỳnh Phương Đông (1925–2015).

Triển lãm do Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam phối hợp Hội Mỹ thuật Việt Nam và gia đình chiến sĩ, họa sĩ Huỳnh Phương Đông tổ chức nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025), Kỷ niệm 100 năm ngày sinh chiến sĩ, họa sĩ Huỳnh Phương Đông (22/4/1925-22/4/2025).

Họa sĩ Huỳnh Phương Đông, tên thật là Huỳnh Công Nhãn, từng theo học tại Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam giai đoạn 1957–1963. Ông là người nghệ sĩ – chiến sĩ tiêu biểu, từng trực tiếp tham gia cả hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Từ năm 1963, khi vượt Trường Sơn vào chiến trường miền Đông Nam Bộ, ông bắt đầu sử dụng bí danh "Huỳnh Phương Đông" – tên con trai mình và giữ làm bút danh chính thức kể từ đó. Năm 1964, ông công tác tại Phòng Hội họa Giải phóng và tiếp tục cống hiến không ngừng cho nền mỹ thuật cách mạng, ngay cả sau ngày đất nước hoàn toàn giải phóng.

Với hơn 70 năm miệt mài sáng tác, Huỳnh Phương Đông đã để lại một di sản nghệ thuật đồ sộ gồm hàng ngàn tác phẩm. Hội họa của ông mang đậm hơi thở của thời đại, tập trung khắc họa con người, phong cảnh đất nước và đặc biệt là hiện thực hào hùng của chiến tranh cách mạng – mảng đề tài làm nên dấu ấn sâu đậm trong sự nghiệp nghệ thuật của ông.

Nửa thế kỷ đã trôi qua kể từ ngày non sông thu về một mối, miền Nam hoàn toàn giải phóng. Năm mươi năm – một chặng đường đủ dài để nhìn lại những dấu ấn vĩ đại của cuộc kháng chiến trường kỳ không chỉ qua sử sách mà còn hiện lên sống động, lay động lòng người trong những tác phẩm nghệ thuật đầy xúc cảm. Giữa khói lửa chiến trường, họa sĩ – chiến sĩ Huỳnh Phương Đông đã dành trọn tuổi xuân để vẽ nên những trang sử bằng màu, bằng nét, bằng tâm khảm của một người lính cầm cọ vẽ.

Bằng chì than, những mảnh giấy thô ráp hay bất kỳ chất liệu nào có thể tìm thấy nơi chiến trường, ông đã khắc họa khí phách bất khuất, tinh thần hy sinh anh dũng của đồng chí, đồng đội qua hai cuộc kháng chiến khốc liệt và cả những năm tháng hồi sinh, dựng xây đất nước. Những bản ký họa chiến trường ấy không chỉ là chứng tích sống động của lịch sử, mà còn là chất liệu quý giá để ông hoàn thiện những bức tranh sơn dầu quy mô lớn, tái hiện chân thực những trận đánh lịch sử như trận Ấp Bắc, trận giải phóng Lộc Ninh… – nơi ký ức và nghệ thuật hòa làm một, sống mãi cùng thời gian.

Triển lãm không chỉ thu hút giới chuyên môn và những người từng trải qua chiến tranh mà còn nhận được sự quan tâm sâu sắc từ thế hệ trẻ. Nguyễn Thảo Linh (sinh viên năm 2, Đại học Quốc gia Hà Nội) chia sẻ: “Lần đầu tiên em được nhìn thấy tận mắt những bức ký họa như thế này, mọi thứ rất chân thực và xúc động. Em từng đọc nhiều về chiến tranh trong sách, nhưng khi đứng trước những tác phẩm của họa sĩ Huỳnh Phương Đông, em mới cảm nhận rõ hơn sự gian khổ và tinh thần bất khuất của cha ông mình. Có những bức vẽ rất giản dị thôi, nhưng lại khiến em rưng rưng”. Với Linh, triển lãm không chỉ là một trải nghiệm nghệ thuật, mà còn là bài học quý giá về lịch sử và lòng biết ơn đối với những hy sinh thầm lặng của thế hệ đi trước.

“Hành trình Huỳnh Phương Đông” như một thước phim quay chậm, đưa người xem trở về với những năm tháng không thể nào quên. Qua từng nét vẽ mạnh mẽ, từng hình khối rắn rỏi, triển lãm khắc họa rõ nét tinh thần kiên cường, bất khuất của cả một dân tộc trong những ngày tháng chiến đấu vì độc lập, tự do. Không chỉ là lời tri ân sâu sắc với quá khứ, triển lãm còn là cầu nối để thế hệ trẻ hôm nay cảm nhận rõ hơn giá trị của hòa bình, sự đánh đổi đầy hy sinh của cha ông, từ đó nuôi dưỡng lòng biết ơn và ý chí tiếp bước truyền thống dân tộc.

Triển lãm mở cửa từ ngày 11/4 đến hết ngày 02/05/2025 tại tầng 1 và tầng 2, nhà B – Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, số 66 Nguyễn Thái Học, quận Ba Đình, Hà Nội.