Làn sóng freelancer bùng nổ
(Sóng trẻ) - Không bàn giấy, không sếp, không giờ hành chính - ngày càng nhiều người trẻ chọn cho mình nhịp sống tự do của một freelancer. Họ làm việc ở bất kỳ đâu có wifi, biến đam mê thành nghề nghiệp. “Freelancer” – khái niệm từng xa lạ, nay đang trở thành làn sóng mạnh mẽ, phản chiếu cách thế hệ trẻ định nghĩa lại hai chữ “ổn định” trong thời đại số.
Xu hướng nghề nghiệp của thế hệ mới
Freelancer là những người làm việc độc lập, không bị ràng buộc bởi một công ty hoặc tổ chức cố định. Thay vì làm việc toàn thời gian cho một nơi, họ tự tìm kiếm và thực hiện các dự án ngắn hạn hoặc dài hạn cho nhiều khách hàng khác nhau. Họ có thể làm việc trong nhiều lĩnh vực, từ viết lách, thiết kế đồ họa, lập trình, dịch thuật cho đến tư vấn, marketing, và nhiều công việc khác.
Theo dữ liệu từ Google Trends, tại Việt Nam, mức độ quan tâm đến từ khóa “Freelancer” (người làm việc tự do) duy trì ở mức cao, dao động từ 65% đến 100% mỗi ngày kể từ năm 2022 đến nay. Đáng chú ý, ngay sau Tết Nguyên đán 2024, chỉ số quan tâm đạt đỉnh 100% trên nền tảng tìm kiếm Google. Những con số này phản ánh xu hướng làm việc tự do đang ngày càng thu hút sự chú ý và trở thành lựa chọn hấp dẫn đối với nhiều người Việt, đặc biệt là giới trẻ trong kỷ nguyên số.
Một trong những yếu tố khiến ngày càng nhiều người trẻ hướng đến công việc freelance chính là sự linh hoạt và tự do mà hình thức này mang lại. Thay vì bị gò bó trong khung giờ làm việc cố định hay không gian văn phòng quen thuộc, họ có thể chủ động sắp xếp công việc theo nhịp sống và thói quen riêng của mình. Dù là ở quán cà phê, trong thư viện hay ngay tại căn phòng nhỏ của bản thân, mỗi freelancer đều có quyền lựa chọn nơi họ cảm thấy sáng tạo và thoải mái nhất. Không chỉ vậy, họ còn có thể tự quyết định thời điểm làm việc phù hợp với năng suất cá nhân.
Chị Hồng Nhung (29 tuổi, Hà Nội) từng là một nhân viên văn phòng nhưng giờ đây là chủ kênh tiktoker nổi tiếng về thời trang Mét rưỡi mặc gì, thu hút hơn 200.000 lượt theo dõi. Quyết định rời bỏ công việc văn phòng không phải là điều dễ dàng, nhưng với chị Hồng Nhung, chị nhận ra mình không thực sự hạnh phúc khi ngồi tám tiếng mỗi ngày trong bốn bức tường, làm những công việc lặp lại mà không thấy bản thân phát triển: “Tôi luôn có niềm đam mê với thời trang, mua sắm online, sáng tạo hình ảnh và truyền cảm hứng về phong cách sống. Khi TikTok trở thành một nền tảng bùng nổ, tôi nghĩ: “Tại sao mình không thử biến đam mê ấy thành công việc thật sự?”. Và thế là tôi bắt đầu chỉ với một chiếc điện thoại và tinh thần sẵn sàng học hỏi”, chị Nhung chia sẻ.


Sau hành trình ấy, chị Hồng Nhung thấy mình như trở thành một phiên bản khác: tự tin hơn, năng động hơn và dám sống thật với bản thân hơn. Chị Hồng Nhung cho biết: “Trước đây, tôi sợ sai, sợ bị đánh giá, còn bây giờ tôi coi mỗi video, mỗi lần thử nghiệm là một cơ hội để tiến bộ. Từ một cô nhân viên văn phòng ít nói, tôi trở thành người chủ động sáng tạo, trò chuyện và lan tỏa năng lượng tích cực tới mọi người. Đó là hành trình không chỉ thay đổi công việc, mà còn thay đổi cả cách tôi nhìn về giá trị của chính mình”
Tự do nhưng không dễ dàng
Vân Phạm, sinh viên năm cuối Học viện Báo chí và Tuyên truyền, là một gương mặt trẻ tiêu biểu cho thế hệ năng động của thời đại số. Ngoài thời gian học tập trên giảng đường, Vân còn làm việc tại một công ty truyền thông và hoạt động như một KOC chuyên review sản phẩm trên mạng xã hội. Cô chia sẻ, việc vừa học vừa làm giúp bản thân rèn luyện tính chủ động và khả năng sắp xếp thời gian. “Làm freelancer cho tôi sự linh hoạt. Tôi được chọn dự án mình thích, được thử sức ở nhiều lĩnh vực khác nhau và tự do sáng tạo mà không bị ràng buộc bởi khung giờ cố định,” Vân nói. Với cô, đó không chỉ là công việc, mà còn là một cách để va chạm, tích lũy kinh nghiệm thực tế cho con đường nghề nghiệp sau này.

Đằng sau vẻ tự do và linh hoạt mà nhiều người vẫn ngưỡng mộ, công việc của Vân lại ẩn chứa vô vàn áp lực. Không có mức lương cố định, thu nhập của cô phụ thuộc hoàn toàn vào từng hợp đồng hay chiến dịch ngắn hạn. Có những thời điểm dự án dồn dập khiến cô phải làm việc đến kiệt sức, nhưng cũng có những tháng dài im ắng, không có nguồn thu nào. Làm việc một mình, Vân phải tự xoay xở từ khâu lên ý tưởng, quay dựng, biên tập đến liên hệ thương hiệu, đối tác. Mỗi sai sót nhỏ đều có thể khiến công sức của cô đổ sông đổ biển.
Không chỉ đối mặt với áp lực tài chính, Vân còn phải chịu đựng cảm giác cô đơn, điều mà nhiều người làm nghề tự do dễ gặp phải. Không có đồng nghiệp để sẻ chia, không có sếp để định hướng, mọi quyết định đều do cô tự cân nhắc và chịu trách nhiệm. Những đêm thức khuya dựng video, những lần ý tưởng bị từ chối, hay các bình luận tiêu cực từ khán giả đôi khi khiến cô rơi vào trạng thái chán nản, nghi ngờ chính mình. Thế nhưng, vượt qua tất cả, Vân xem đó là hành trình giúp mình trưởng thành hơn, học cách quản lý bản thân, không ngừng cập nhật xu hướng và giữ vững phong độ trong môi trường cạnh tranh khốc liệt.


Chia sẻ về xu hướng freelancer đang nở rộ hiện nay, ông Phạm Lê Tiến Quốc, Trưởng phòng Hành chính – Nhân sự Công ty Lê và Anh Em (LeBros), nhận định rằng sự phát triển của lực lượng lao động tự do đang mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp, nhất là tính linh hoạt trong quản lý nhân sự và khả năng tối ưu chi phí vận hành. “Các doanh nghiệp hiện nay cần xây dựng cơ chế hợp tác thông minh hơn. Ví dụ như có đầu mối điều phối nội bộ, quy định rõ phạm vi công việc, cách đánh giá và phản hồi. Khi hai bên hiểu rõ và tôn trọng nhau, thì freelancer không chỉ là người làm thuê mà thực sự trở thành đối tác sáng tạo chiến lược”, Ông Quốc chia sẻ.
Làn sóng freelancer không còn là hiện tượng nhất thời mà đã trở thành một phần tất yếu của nền kinh tế sáng tạo hiện nay. Khi ranh giới giữa “nơi làm việc” và “cách làm việc” dần được xóa nhòa, ngày càng nhiều người trẻ lựa chọn con đường tự do để theo đuổi đam mê, khám phá năng lực bản thân và làm chủ thời gian của mình. Ở chiều ngược lại, các doanh nghiệp cũng đang linh hoạt hơn trong tư duy nhân sự, sẵn sàng mở cửa hợp tác với những cá nhân sáng tạo, độc lập và giàu kỹ năng. Dù còn đó những thách thức về thu nhập, bảo hiểm hay sự bền vững, nhưng rõ ràng, mô hình làm việc tự do đang góp phần định hình lại khái niệm “công việc” trong kỷ nguyên số: năng động, linh hoạt và mang đậm dấu ấn cá nhân.