Tái hiện lịch sử theo cách mới: Xu hướng "chạm" tới người trẻ

(Sóng trẻ) - Trong thời đại bùng nổ của công nghệ và truyền thông mạng xã hội, sự phát triển của các nền tảng số đang dần thay đổi cách người trẻ tiếp cận và khám phá lịch sử. 

Đưa lịch sử vào nghệ thuật không chỉ giúp công chúng nhìn nhận lại quá khứ mà còn là cách để đối thoại với hiện tại. Qua các tác phẩm nghệ thuật, những câu chuyện lịch sử trở nên sống động, khơi gợi cảm xúc và trí tò mò, từ đó góp phần hình thành nhận thức của người trẻ. 

Đem lịch sử vào nghệ thuật

Vào dịp Tết Nguyên đán 2024, bộ phim “Đào, phở và piano” được thực hiện bởi Công ty Cổ phần Phim truyện I theo đơn đặt hàng từ nhà nước với kinh phí đầu tư vỏn vẹn 21.9 tỷ đồng. 

Sau một thời gian ra mắt, bộ phim bất ngờ trở thành hiện tượng trên các nền tảng mạng xã hội, và nhận được nhiều lượt chia sẻ, bình luận và đánh giá tích cực từ cộng đồng mạng. Sức nóng của bộ phim tạo nên hiện tượng tắc nghẽn website đặt vé của Trung tâm Chiếu phim Quốc gia, thậm chí nhiều khán giả trẻ phải xếp hàng dài để mua vé xem phim cho ngày hôm sau. 

Bên cạnh đó cũng không thể không nhắc tới đội ngũ truyền thông của khu Di tích nhà tù Hỏa Lò. Kênh truyền thông đầu tiên về lịch sử của Việt Nam thu hút hơn 400 nghìn lượt theo dõi với tần suất tương tác lớn này đã biến những thông tin lịch sử trở nên gần gũi, hóm hỉnh và dễ tiếp cận với độc giả. 

Bằng những ấn phẩm thiết kế độc đáo cùng nội dung sáng tạo và đa dạng từ cung cấp thông tin lịch sử, tới nội dung giải trí thú vị, trang fanpage nói riêng và các kênh truyền thông khác của Di tích Nhà tù Hoả Lò nói chung đã đập tan những định kiến như “lịch sử là khô khan” trong tâm thức của nhiều bạn trẻ. 

Chính nhờ hướng tiếp cận mới mẻ này, trong lễ trao giải WeChoice Awards 2023, đội ngũ truyền thông của Di tích Nhà tù Hỏa Lò được xướng tên trong Top 10 Nhân vật truyền cảm hứng. Họ là minh chứng cho những người trẻ yêu lịch sử và sẵn sàng biến những thứ tưởng như khô khan trở nên dễ dàng tiếp cận với đa dạng lưới tuổi thông qua nhiều hình thức sáng tạo. 

Có thể thấy, với khả năng kết nối hàng triệu người dùng, mạng xã hội đã trở thành công cụ đắc lực trong việc phổ biến lịch sử. Những thông tin về lịch sử được chia sẻ trên các nền tảng này dễ dàng tiếp cận đến đông đảo công chúng, đặc biệt là giới trẻ, từ đó tạo ra những làn sóng khơi dậy lòng yêu nước và niềm tự hào dân tộc.

Dòng chảy lịch sử “chạm” tới thế hệ trẻ 

Những câu chuyện lịch sử, dù đã xảy ra cách đây hàng trăm, hàng nghìn năm, vẫn luôn có sức hấp dẫn đặc biệt khi được tái hiện trên các nền tảng truyền thông số. Nhờ đó, công chúng trẻ được tiếp cận với lịch sử theo một cách hoàn toàn mới, tinh thần yêu nước, ý thức dân tộc lúc này ngày càng được khơi dậy mạnh mẽ. 

Quốc Anh (sinh viên năm 4, Đại học Sân khấu Điện ảnh) cho rằng việc kết hợp lịch sử với chất liệu nghệ thuật là một cách thức thú vị: “Phim ảnh có thể được xem như một sản phẩm nghệ thuật kết hợp giữa yếu tố lịch sử và giải trí. Thay vì chỉ đọc những dòng chữ để hình dung nhân vật, bối cảnh, người xem có thể tiếp cận lịch sử qua những hình ảnh, âm thanh sinh động, trực quan. Điều này không chỉ làm tăng tính hấp dẫn mà còn khơi dậy sự tò mò, thúc đẩy nhu cầu tìm hiểu sâu hơn so với việc chỉ đọc”. 

Xu hướng tái hiện lịch sử theo cách mới này không chỉ thay đổi nhận thức của giới trẻ mà còn tạo nên những cộng đồng yêu thích lịch sử với nhiều hình thức đa dạng phù hợp với từng nhóm người mong muốn tìm hiểu lịch sử. 

Điển hình là cộng đồng “Tìm hiểu lịch sử” với hơn 154 nghìn người tham gia trên facebook. Hội nhóm này thường xuyên đăng tải các bài đăng đa dạng từ cung cấp thông tin, nội dung chuyên đề về các di vật, tài liệu lịch sử đến những câu chuyện về sự kiện, nhân vật và hiện vật gắn với lịch sử Việt Nam. 

Từ thay đổi trong nhận thức, nhiều người trẻ có tầm ảnh hưởng đã lựa chọn tiếp cận và truyền tải những nội dung về lịch sử, từ đó lan tỏa các giá trị lịch sử đến với đông đảo cộng đồng.

Ngô Thị Quỳnh Giao (là chủ nhân kênh TikTok Giao Cùn với hơn 710 ngàn người theo dõi) là một nhà sáng tạo nội dung về lịch sử trên nền tảng TikTok. Cô nàng thường đăng tải những video chia sẻ về những nhân vật, câu chuyện gắn liền với lịch sử Việt Nam, thu về không ít tương tác của công chúng. 

Có thể thấy, việc những bạn trẻ lan tỏa những câu chuyện, thông điệp về lịch sử như theo các hình thức mới mẻ như Giao Cùn chính là một cách thức thu hút những đối tượng công chúng trẻ. Những người theo dõi kênh TikTok của Giao Cùn chỉ là một phần trong rất nhiều bạn trẻ đã, đang và sẽ được truyền cảm hứng về tình yêu đối với lịch sử nước nhà. 

Không phải giới trẻ không quan tâm đến lịch sử nước nhà, chỉ là họ chưa tìm được cách thức tiếp cận phù hợp. Bởi vậy, việc tái hiện lịch sử theo cách mới chính là đem người trẻ tới gần hơn lịch sử, từ đó góp phần tích cực trong việc mang văn hóa lịch sử dân tộc đến gần hơn với giới trẻ, để người trẻ thêm hiểu về nguồn cội dân tộc mình.