“Người Hungary, họ là ai?” - Không chỉ là một cuốn sách dịch

2018-09-29 22:18:53

(Sóng trẻ) – Buổi tọa đàm nhân dịp ra mắt sách “Người Hungary, họ là ai?” của tác giả Lackfi János đã diễn ra thân mật vào tối ngày 28/9 tại Toong Co-working Space số 8 Tràng Thi, Hà Nội.

Sự kiện được phối hợp tổ chức bởi Công ty Cổ phần Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam, Đại sứ quán Hungary tại Việt Nam và Toong Co-working space. Buổi tọa đàm có sự góp mặt của tác giả Lackfi János và dịch giả Giáp Văn Chung – người đã chuyển thể tác phẩm “Người Hungary, họ là ai?” sang tiếng Việt. Cuốn sách “Người Hungary, họ là ai?” được đề nghị xuất bản qua sự giới thiệu của Đại sứ quán Hungary tại Việt Nam.

Buổi tọa đàm có sự tham gia của tác giả Lackfi János và dịch giả Giáp Văn Chung (Ảnh: Nhã Nam)

Sự kiện thu hút nhiều độc giả Hungary và độc giả Việt Nam (Ảnh: Nhã Nam)

Những câu chuyện thú vị về văn hóa Hungary

Trong buổi tọa đàm, tác giả Lackfi János cũng chia sẻ những câu chuyện thú vị về con người đất nước mình. Người Hungary – số lượng chỉ khoảng 10 triệu người nhưng sở hữu 15 giải Nobel. Trong thế kỷ 20, họ đóng góp cho khoa học và văn hóa nhân loại tương đương nước Đức 60 triệu người, đồng thời là những người ít nói, những cao bồi cô đơn, những kẻ ba hoa, ngông nghênh, nóng nảy trong quán rượu, những bà già ngồi lê đôi mách có thể thay thế hoạt động của cơ quan KGB hay CIA, những người khảng khái, những kẻ ranh ma… Đó là muôn sắc thái diện mạo tích cực lẫn tiêu cực của những người Hung có tổ tiên đã đi hàng trăm năm trên lưng ngựa từ châu Á sang châu Âu và dừng chân ở đất nước hiện tại.

Nói về cuốn sách của mình, tác giả Lackfi János cho biết: “Khi viết cuốn sách này tôi đã động chạm tới giới hạn của rất nhiều thể loại, trong đó có tiếu lâm, có những bài tản văn, truyện ngắn. Phần lớn các câu chuyện này đều liên quan đến tôi, bạn bè và những người xung quanh tôi. Tựu trung lại, nhân vật trung tâm nhất chính là con người Hungary”.

Viết về chính con người của đất nước mình, Lackfi János không chỉ viết bằng giọng điệu tự hào, mà còn bằng một cái nhìn cởi mở, từ góc nhìn của những người nước nài.

Quá trình chuyển thể tác phẩm sang tiếng Việt gặp không dễ dàng

Ngôn ngữ nói lên văn hóa của một dân tộc. Mỗi một ngôn ngữ riêng mang những màu sắc, những đặc trưng riêng của cả một nền văn hóa. Người ta không khó để hiểu được cuốn sách “Người Hungary – họ là ai?” viết gì, nhưng để hiểu được sâu sắc nhất, ý nghĩa ẩn chứa đằng sau từng câu chuyện thì không phải ai cũng làm được. Việc chuyển thể một tác phẩm từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác – làm sao cho độc giả có thể hiểu được và cảm nhận được nhiều tầng ý nghĩa, hiểu được câu chuyện về văn hóa sâu bên trong nó không phải là điều dễ dàng. Chính dịch giả Giáp Văn Chung cũng công nhận điều đó.

Ông cho biết: “Khi thấy cuốn sách này chỉ có hơn 100 trang, tôi nghĩ rằng chỉ cần một tháng là mình có thể dịch xong. Nhưng khi bắt tay vào thực hiện thì nó không dễ như tôi tưởng. Vì văn phong của Lackfi János rất nắt néo và phức tạp. Thứ hai, cũng có rất nhiều điển cố trong cuốn sách, nhiều sự kiện lịch sử, nhiều ẩn ý mà nếu chỉ dịch xuôi thì độc giả Việt Nam khó hiểu trọn vẹn. Tôi đã mất nhiều thời gian hơn để tra cứu và giải thích cặn kẽ từng chi tiết một, kéo dài thời gian dịch sách đến tận 2 tháng rưỡi”.

Là một tác phẩm trào phúng nên “Người Hungary – họ là ai?” rất khó chuyển thể. Bởi ngôn ngữ, phong cách nói chuyện của mỗi quốc gia lại có những điểm khác nhau. Dịch giả Giáp Văn Chung kể lại rằng có những câu chuyện, những chi tiết trong cuốn sách, ông phải tự đặt mình vào tình huống đó và kể lại bằng ngôn ngữ của người Việt như thế nào.

Từ câu chuyện của người Hungary để nhìn sang câu chuyện của người Việt

Được giới thiệu và dịch sang tiếng Việt, cuốn sách “Người Hungary – họ là ai?” không chỉ với mục đích giới thiệu văn hóa của người Hung, đó còn là cách để người Việt có dịp nhìn nhận lại chính mình. Người Việt đọc cuốn sách này không chỉ là cùng du hành vui vẻ hoặc có lúc ưu sầu qua trang giấy, khám phá tính cách đặc trưng, biết thêm về những thành tựu, về tâm hồn, lối sống, cách làm việc, những tập tục lâu đời những chuyện bình thường và khác thường của người Hung xưa lẫn nay,… mà còn là soi chiếu, trông người ngẫm lại ta, chắt lọc tinh hoa tô điểm cho diện mạo mình ngày càng sáng đẹp.

Mỗi một đất nước lại có những nét riêng trong văn hóa, trong cách nghĩ. Tuy nhiên, chúng ta có thể nhận ra được điểm mạnh, điểm yếu, các vấn đề của chính mình thông qua người khác. Đây cũng chính là một trong những mục đích của cuốn sách “Người Hungary – họ là ai?” khi được dịch sang tiếng Việt.

Hằng Nguyễn - Phát thanh K36