Đại văn hào Karel Capek và tầm nhìn xuyên thế kỷ

2019-10-20 20:23:46

(Sóng trẻ) - "Tài năng Karel Capek quyết định bởi nhận thức và hành động của chúng ta. Với tầm nhìn xuyên thế kỷ, ông đã đưa ra dự đoán về môi trường, xã hội, công nghệ, trí tuệ nhân tạo, smartphone,... trong tác phẩm của mình" - dịch giả Phạm Công Tú khẳng định.

Ngày 19/10, tại phố sách Hà Nội (phố 19/12) diễn ra buổi tọa đàm: "Cuộc đời, sự nghiệp, di sản của Karel Capek". Đây là hoạt động mở đầu chuỗi sự kiện vinh danh đại văn hào người Séc do Đại sứ quán Cộng hòa Séc tổ chức.

Tham dự buổi tọa đàm có dịch giả Phạm Công Tú - người chuyển ngữ Hoa cúc xanh, Nhà máy chế tạo siêu nhiên và R. U. R từ tiếng Séc; Quyên Nguyễn - nhà phê bình, dịch giả, tổng biên tập tạp chí ZZZ review cùng các đại diện từ: Đại sứ quán Cộng hòa Séc tại Việt Nam, Công ty sách Tao Đàn và các đơn vị, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, người yêu văn chương.

Phát biểu trong lễ khai mạc, Đại sứ quán Séc cho biết, sau hai năm tổ chức các Festival truyền cảm hứng về văn chương Franz Kafka, văn học đương đại đã thu hút nhiều sự quan tâm của độc giả Việt Nam. Đây là thành công lớn trong việc giao lưu, quảng bá văn học nước nhà. Tiếp nối thành công, Đại sứ quán Séc quyết định thực hiện tiếp chuỗi sự kiện vinh danh Đại văn hào Karel Capek như một lời cảm ơn sâu sắc đến bạn đọc Việt Nam.

Đại sứ quán Séc tại Việt Nam phát biểu trong lễ khai mạc

Tại buổi tọa đàm, dịch giả Phạm Công Tú cho biết: "Tác phẩm Karel Capek đến với tôi là một cái duyên. Tôi mê mẩn chúng. Tôi cứ chờ một ai đó học về văn chương hay triết dịch chúng ra, đọc cho thỏa thích. 40 năm trôi qua, tôi quyết định mình sẽ là người tiên phong". Ông nhấn mạnh: "Từ khi Việt Nam - Cộng hòa Séc thiết lập quan hệ nại giao, ai cũng biết bia họ nn, thủy tinh họ đẹp nhưng văn học Séc thì chúng ta chưa biết. Đấy là một điều kém may mắn của chúng ta".

Chia sẻ về sức hút mà những tác phẩm của Karel Capek mang lại, dịch giả Quyên Nguyễn bày tỏ: "Tôi biết đến Karel Capek và tác phẩm của ông rất muộn, phải đến khi dịch giả Phạm Công Tú dịch" Hoa cúc trắng". Tôi thực sự bị cuốn hút bởi văn phong và những khía cạnh viễn tưởng của ông".

Dịch giả Nguyễn Công Tú cùng dịch giả Quyên Nguyễn chia sẻ và giải đáp những thắc mắc của khán giả

Nếu đi sâu tìm hiểu về Karel Capek cũng như những tác phẩm kinh điển của ông, một mẫu số chung nổi bật cho những tác phẩm này là khả năng dự đoán tương lai. Trong tác phẩm Nhà máy chế tạo siêu nhiên (Továrma na absolutno - 1922) ông đã nhìn thấy hệ lụy khi chúng ta khai thác năng lượng nguyên tử.

Những thứ ông gọi là "khí độc" lúc ấy đến nay đã thực sự bác bỏ tính "viễn tưởng" trong tác phẩm Karel Capek. Hay trong hai tác phẩm Các Robot toàn năng của Rossum (Rossumovi univerzálni Roboti - 1920) và Khi loài vật lên ngôi (Válka s mloky - 1936), ông đã nói lên những trăn trở của mình. "Con người có thể trả lời hầu hết câu hỏi nhưng câu trả lời dành cho hạnh phúc lại đang bị lãng quên".

Tham gia buổi tọa đàm, bạn Lê Thu Trang (Sinh viên năm 4 Đại học Sư phạm Hà Nội) chia sẻ: "Với độc giả yêu văn chương, Karel Capek chính xác là nhà văn "Séc" nhất. Đọc tác phẩm của ông, dù chưa biết gì về Séc vẫn có thể cảm nhận được nó trong văn phòng của ông. Một nhà văn nói như viết, viết như nói".

Bên cạnh đó, buổi tọa đàm còn diễn ra sôi nổi với phần vấn đáp giữa khách mời và độc giả

Hơn một thế tồn tại, giá trị văn chương Karel Capek luôn tỏa sáng. Nhà văn hiện đại người Séc luôn đứng vững trong lòng độc giả mặc dù các sáng tác của ông từng bị cấm, bị gán mác là nhà văn tri thức, bị nhiều nhà phê bình chỉ trích bởi những chủ đề mà ông lựa chọn.

Chuỗi sự kiện vinh danh Đại văn hào Karel Capek sẽ được tiếp tục diễn ra trong tháng 10 với nhiều hoạt động phong phú.

Hồng Nhung

Karel Capek (09/01/1890 - 25/12/1938) là một trong những tác giả vĩ đại nhất trong văn học Séc, là một mẫu hình về đạo đức. Ông được biết tới với tâm hồn trẻ thơ vĩnh cửu cùng nhiều truyện cổ tích cho thiếu nhi lấy cảm hứng từ tuổi thơ thần tiên của mình. Ông từng học Ngôn ngữ, Triết học, Mỹ học, lịch sử nghệ thuật, tham gia nhiều hoạt động tiên phong về nghệ thuật, thơ ca, văn nghệ hiện đại ở Séc. Lớn lên ông làm thơ, dịch thuật văn học Anh Mỹ và thơ ca Pháp sang tiếng Séc, viết báo, viết kịch, truyện ngắn và tiểu thuyết.

Karel Capek từng được đề cử 7 lần cho giải Nobel Văn học liên tục từ 1932 đến 1938. Hiện nay có một số giải thưởng văn học được đặt theo tên ông.