Nhà sách Mão: “Thánh địa” của những người yêu sách

Những ai thường xuyên đi mua sách hẳn đều biết đến tiếng tăm của khu phố sách Đinh Lễ, nằm ngay sát bờ hồ Hoàn Kiếm. Nhưng có một điều thú vị mà không phải ai cũng biết, đó là chủ của nhà sách Mão – bà Phạm Thị Mão và ông Lê Lụy chính là “tổ” của nghề sách nơi đây.

Suốt 40 năm cuộc đời gắn liền với sách, hai ông bà đến nay đã ở cái tuổi thất thập, hàng ngày vẫn đam mê, miệt mài với công việc gắn liền với tri thức của mình.  Bà Mão trước đây làm công việc thẩm định sách cho Tổng công ty hát hành sách, từ năm 1990, bà nghỉ hưu rồi cùng chồng đi bán sách. 

Ban đầu ông bà đi bán ở vỉa hè gần bờ Hồ, nhờ rẻ và hay, sách của ông bà bán rất chạy. Đến năm 1993, ông bà m tiền mua được một gian trên tầng 2 khu tập thể 5 Đinh Lễ để làm nơi bán sách. Thấy ông bà bán sách được, nhiều người học theo, mở các gian hàng bán sách rồi sau đó thuê các cửa hàng trước đây là các quán thuốc, dụng cụ y tế, làm nên phố sách Đinh Lễ như bây giờ. 

Ngày càng nhiều nhà sách mọc lên, tọa  lạc ngay mặt phố nhưng dường như không địa chỉ nào “qua mặt” được những gian sách có vẻ cũ kĩ nằm trên gác hai của ông bà. Sách của ông bà bởi không chỉ chất lượng mà còn có giá rẻ hơn nơi khác.

Bà Mão là người có nhiều kinh nghiệm trong việc thẩm định sách trong suốt 18 năm làm công việc ấy tại Tổng công ty hát hành sách, cộng với sự nhạy bén trong tiếp cận nhu cầu độc giả. Nhà sách luôn có giá rẻ, chiết khấu từ 20 – 45% giá bìa mà chất lượng sách lại đảm bảo. Có giá rẻ như vậy là  vì ông bà không phải thuê mặt bằng, có nhiều đầu mối sách quen chất lượng, được mức chiết khấu cao. 

Rời xa thanh âm ồn ã của phố thị, bước lên tầng 2 khu tập thể, chỉ còn là bóng cây xanh mát, tiếng chim hót râm ran và sự tĩnh lặng khiến lòng người dịu lại. Những vị khách tới đây thỏa mình đắm hồn vào sách.

 

Những lối đi rất hẹp, bước vào đây, người đọc được vây xung quanh là vô số các thể loại sách được chồng xếp lên nhau tới tận trần nhà. Sau lưng là sách, trước mặt là sách, quay mọi góc đều thấy được bao bọc bởi sách, chỉ xoay người nhẹ thôi là đụng vào sách. Hẳn ai khi tới đây cũng có cảm giác mình đang lạc vào một mê cung mà chẳng có ý định thoát ra, bởi đó là mê cung của sách. Những con chữ, những màu sắc, và cả mùi đặc trưng của sách cũ và sách mới hòa vào nhau tạo nên cảm giác dễ chịu.

Bước vào mỗi gian của nhà sách, độc giả không khỏi choáng ngợp bởi số lượng sách khổng lồ được bày tại đây. Trước đây, ông bà chỉ có một gian sách, nhờ bán chạy, ông bà liên tục mở rộng, mua thêm những phòng xung quanh của khu tập thể để mở rộng quy mô. Đến nay, nhà sách có 5 gian, mỗi gian chứa một loại sách khác nhau như: Sách tin học, sách khoa học – kĩ thuật đời sống, sách văn học trong nước và văn học nước nài, sách giáo khoa. 

Không phải là những kệ sách được bày sáng sủa, ngăn nắp theo thứ tự các đầu sách.  Sách ở đầy chồng lên nhau, các đầu sách xếp dường như cũng chẳng cần thứ tự nào. Bà Mão nói: “Sách xếp lộn xộn vì người làm thì ít, sách nhiều mà khách đến xem lại hay đảo, muốn lấy sách ở dưới lại phải bỏ sách bên trên ra nên thành lộn xộn. Lúc nào có thời gian nhà bà mới xếp đặt lại nhưng đâu rồi lại trở về đó (cười)”. 

Sự lộn xộn ấy là điều đặc biệt của nhà sách mà theo anh Tài, nhân viên làm thêm của nhà sách cho biết nhiều người đến đây mua sách thích như vậy. Anh nói: “Người mua sách ở đây có hai loại. Thứ nhất, người trong đầu đã có sẵn tên sách cần mua, đến họ chỉ hỏi rồi mình lấy ra. Loại thứ hai, họ chưa biết mua gì nên rất thích “bới” sách, cứ tìm kiếm trong đống sách lộn xộn ấy lại ra được cuốn ưng ý. Dù sách bày có lộn xộn nhưng chỉ cần khách hỏi là tôi tìm được ngay.” 

Sau nhiều năm bán sách, ông bà có được cho mình một nguồn sách khổng lồ, từ những sách lâu năm, sách qúy, sách không còn tái bản, sách mới liên tục cập nhật, phục vụ được nhu cầu đa dạng của khách hàng. Nhưng nhiều lúc khách cũng phải ngậm ngùi vì đầu sách hay bán chạy quá không còn để mua nữa. 

Bạn Lan Hương, một độc giả đến mua sách chia sẻ: “Mình là khách quen ở đây. Mỗi khi cần quyển gì mình hay ra đây tìm vì đa dạng thể loại sách, không gian lại rất dễ chịu”

Tuổi đã già, mắt đã mờ, sức khỏe yếu, bà Mão vẫn ngày ngày vui vẻ với công việc chọn và thẩm định sách. Đọc, tiếp nhận tri thức là niềm yêu thích của đôi vợ chồng già. Bán sách không chỉ là công việc mà đó là khi ông bà được sống với đam mê của mình.

Bà Mão chia sẻ: “Công việc này không vất vả mà rất vui. Bà yêu công việc này vì mỗi ngày đều được đọc sách, được tiếp xúc với những người có văn hóa, có trí thức và cũng yêu sách. Bà bán sách ở đây thường xuyên được gặp nhiều người lớn tuổi, họ đọc rồi nói chuyện về những cuốn sách rất hay, sâu sắc.”

Bây giờ, mắt bà đã kém, muốn xem sách phải dùng kính lúp, bà vẫn ngày ngày chăm chú thẩm định những tác phẩm được các nhà sách giới thiệu, cập nhật những đầu sách hay. Bà nói: “Sách ở đây bà chọn lọc lắm, phải chọn những đầu sách giá trị và có ý nghĩa với nhiều độc giả.” Bà cũng không đọc được nhiều sách như trước vì thế chỉ quyển nào thật hay mới đọc.

Với sự hát triển của công nghệ và sách online, giá sách in lại ngày càng đắt nên nhà sách cũng ít khách đi. Khách đến mua chủ yếu là học sinh, sinh viên, người trẻ, điều kiện kinh tế không cao nên ông bà cũng cố gắng giảm giá nhiều cho họ. 

Giữa bộn bề công việc và quá nhiều thiết bị công nghệ vây quanh, người ta ít quan tâm đến việc đọc sách. Nhưng nhà sách Mão luôn có những vị khách, cả khách quen lẫn khách mới, họ vẫn giữ cho mình niềm yêu thích với sách. Họ đến đây, không đơn thuần là để mua sách mà còn để hòa mình vào không gian văn hóa quá đỗi bình yên ở đây.