Vùng cao Lũng Vân ngày ấy - bây giờ

Thời tiết tháng 4 nắng ấm là vậy, thế nhưng tháng 4 ở Lũng Vân vẫn thi thoảng có những đợt gió khiến tôi dù đã ba lớp áo vẫn bất giác rùng mình.

Ấy thế mà, những đứa trẻ nơi đây, chân trần, áo mỏng...chạy quanh những cột nhà sàn cao chừng mét rưỡi nô đùa. Dường như, thời tiết ấy chưa đủ để làm chúng yếu đuối hay sợ sệt. Chúng tôi cảm nhận được sức sống tiềm tàng trong cơ thể gầy gò, lấm lem bùn đất này. Có lẽ, cha mẹ sinh ra chúng đã dạy cho chúng những bài học thích nghi với thời tiết khắc nghiệt nơi đây.

Lũng Vân, không gian bình yên, khiến con tim của tôi bất giác xao xuyến. Tôi nước mắt trực trào, cảm giác của hạnh phúc như những đứa trẻ trông thấy bóng dáng mẹ đi chợ về. Không gian ở đây khác xa Hà Nội quá nhưng sao tôi lại thấy gần gũi và thân thương như chính nơi đây là nơi tôi sinh ra vậy.

Tôi tranh thủ đi dạo xung quanh để tìm sự bắt đầu cho bài phóng sự. Tôi tìm lại những thứ đã in sâu vào kí ức, tôi cứ đi, cứ tò mò, cứ háo hức cứ như đây là lần đầu tiên tôi biết đến nơi này. Năm năm, không phải là một thời gian dài nhưng Lũng Vân nay khác nhiều quá. Nhộn nhịp hơn, có sự ồn ào của động cơ xe máy, có loa phát thanh, có nhà văn hóa khang trang ngay giữa xã…

Hồi đó, để tìm một ngôi nhà xây rất khó, trong tòa xã có chừng 5 đến 10 ngôi nhà. Dân ở đây họ sống thưa thớt và cách nhau bằng những ngọn đồi nhỏ và đi lại bằng con đượng đất do dân quân và thanh niên trong xã làm. Nơi này vẫn được gọi là xã nghèo truyền kiếp.

Đường lên Lũng Vân giờ đây dễ dàng hơn nhiều, con đường được trải dài bằng nhựa, cũng không hẳn là đẹp nhưng thuận tiện hơn rất nhiều, những ngôi nhà san sát nhau hơn, nhiều ngôi nhà xây hơn, có nhiều quán bán thức ăn, đồ sinh hoạt mà cách đây 5 năm chúng tôi chỉ có thể tìm thấy ở một cái chợ cách xã 10km.

Tôi bắt gặp ông Bương, một người sống trong xã, ông chia sẻ: “Có lẽ do thiên nhiên ưu đãi, khí hậu trong lành, người dân ôn hòa nên trong mường không bao giờ xảy ra xích mích. An ninh cũng tốt, gia đình nào đi làm đồng, bọn trẻ đi học hết không bao giờ phải đóng cửa, lo mất trộm. Cuộc sống vùng cao này cứ thanh bình trôi qua. Người già bảo ban con cháu lao động sản xuất. Bọn trẻ được học hành đến nơi đến chốn. Được Nhà nước quan tâm đầu tư hạ tầng cơ sở, các công trình công cộng nên đời sống của người dân cũng bớt phần khó khăn”.

Nhưng dù kinh tế thay đổi nhưng nhiều hộ dân ở đây vẫn giữ thói quen làm nhà sàn để ở. Họ vẫn thích nếp sinh hoạt ngày xưa, cùng nhau tập trung lại nhà văn hóa để xem văn nghệ và tổ chức các buổi giao lưu trong làng. Tôi cảm nhận được chỉ có vật chất họ được cải thiện hơn, họ không còn phải chạy vạy lo từng bữa ăn như trước nhưng con người nơi đây vẫn thế, vẫn chẳng có gì thay đổi nài tuổi tác, họ vẫn đùm bọc, chia sẻ những bát canh hay cùng nhau trò chuyện với nhau bên bếp lửa.

Thời gian có thể trôi đi, cũng có những sự thay đổi nhưng bản chất của con người nơi đây vẫn vẹn nguyên theo thời gian. Lũng Vân trước mắt tôi đã thay đổi nhưng trong tim tôi nó vẫn vẹn nguyên, bởi tôi yêu cái cuộc sống trong lành, thuần khiết, nguyên sơ của nơi đây và cả con người không chút bụi bẩn, không tính toán, bon chen trong xã hội công nghiệp hiện tại.

Có lẽ, chính cuộc đó của người dân Lũng Vân đã biến nơi đây trở thành thung lũng trường thọ, nơi có những con người “sống mãi với thời gian”.