Cảnh giác chiêu trò giả mạo shipper lừa đảo chiếm đoạt tài sản

(Sóng trẻ) - Tháng 9 vừa qua, cộng đồng mạng xôn xao trước thông tin Tiktoker Hoàng Yến trở thành nạn nhân trong một vụ lừa đảo chiếm đoạt hơn 700 triệu đồng.Theo cơ quan Công an, đây là một trong những thủ đoạn mới nhất của nhóm tội phạm công nghệ cao, mạo danh nhân viên giao hàng, lợi dụng sự nhẹ dạ cả tin để chiếm đoạt tài sản của những người mua hàng trực tuyến.

Thủ đoạn “thao túng tâm lý” tinh vi

Hiện nay, nhiều người mua hàng trực tuyến có thói quen nhờ shipper (người giao hàng) gửi hàng vào nhà hoặc để trong tủ chung cư, sau đó chuyển khoản cho người giao mà không kiểm tra trực tiếp đơn hàng. Lợi dụng điều này, các đối tượng lừa đảo đã mạo danh người giao hàng để thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản.

Tuần qua, chị Trịnh Khánh Huyền (21 tuổi, quận Cầu Giấy, Hà Nội) nhận được cuộc gọi của một đối tượng tự xưng là shipper thông báo đơn hàng của chị đã được giao, yêu cầu chuyển khoản số tiền 380.000 VNĐ. Người này liên tục hối thúc với lí do “nhanh còn đi đơn khác”, “đợi chị về em không đủ chỉ tiêu sẽ bị phạt”. Nhẹ dạ cả tin, thấy “nhân viên giao hàng” đọc đúng địa chỉ của mình, chị đã chuyển số tiền 380.000 VND cho đối tượng. “Khi mình về nhà thì không có đơn hàng nào được giao cả, kiểm tra lại mới biết đơn hàng đúng của mình vẫn đang vận chuyển”, chị Huyền cho biết.

Chị Quỳnh Anh (26 tuổi, quận Ba Đình, Hà Nội) là một nạn nhân khác bị lừa đảo theo hình thức này nhưng với thủ đoạn tinh vi hơn. Theo lời chị, sau khi chuyển số tiền 580.000 VNĐ cho người tự xưng là shipper, chị được người này gọi lại và thông báo đã gửi nhầm số tài khoản của công ty Giao hàng tiết kiệm. Điều này đồng nghĩa với việc chị đã đăng ký gói hội viên, mỗi tháng sẽ bị trừ 3.500.000 VNĐ, nếu không có tiền sẽ bị dính nợ xấu.

Sau đó, đối tượng hướng dẫn chị Quỳnh Anh liên hệ với bộ phận chăm sóc khách hàng để được hoàn tiền. Do nóng lòng lấy lại tiền, chị đã làm theo mọi chỉ dẫn của nhóm đối tượng và ấn vào đường link được cho là của Giao hàng tiết kiệm. Khi chị bắt đầu nghi ngờ và yêu cầu tạm dừng để kiểm tra, nhóm đối tượng liên tục đe dọa, nhấn mạnh rằng nếu tạm dừng sẽ không hỗ trợ lấy lại tiền, không chịu trách nhiệm việc khách hàng bị trừ tiền trong thẻ. “Quá hoảng loạn nên tôi liên tục làm theo và kết quả bị mất trắng 4 triệu đồng”, chị Quỳnh Anh nói.

Đặc biệt, trong trường hợp của Tiktoker Hoàng Yến vừa qua, sau khi ấn vào đường link lạ, nhóm đối tượng liên tục thông báo các giao dịch không thành công, thao tác sai và yêu cầu chuyển khoản bổ sung để khắc phục lỗi và lấy lại tiền. Qua một loạt giao dịch, tổng số tiền bị chiếm đoạt của nữ tiktoker đã lên tới con số 724 triệu đồng.

Rủi ro lộ thông tin cá nhân từ thói quen sử dụng mạng xã hội

Theo Thạc sĩ Nguyễn Văn Tuấn (chuyên gia an ninh mạng, Học viện Kỹ thuật Quân sự), việc chia sẻ quá nhiều trên mạng xã hội là nguyên nhân phổ biến khiến người dùng bị rò rỉ thông tin, trở thành “miếng mồi béo bở” cho các đối tượng lừa đảo. Ông nhận định: “Những đối tượng này thường theo dõi các buổi livestream bán hàng trên TikTok, Facebook, hay Shopee Live để thu thập thông tin của người mua, chuẩn bị cho kế hoạch lừa đảo. Thông qua các bình luận, tương tác trực tiếp, người dùng có thể vô tình tiết lộ họ tên, địa chỉ và số điện thoại của mình. Sau đó, kẻ lừa đảo sử dụng những sim rác và chỉ cần ngồi từ xa là có thể tiến hành chiếm đoạt tài sản”. 

Theo báo cáo Tình hình nguy cơ mất An toàn thông tin của Viettel, trong 6 tháng đầu năm 2024, ngành bán lẻ và thương mại điện tử có tỷ lệ tấn công, lừa đảo, giả mạo cao thứ 2 (chiếm 13%), chỉ sau ngành tài chính - ngân hàng. Trong đó, lộ lọt thông tin khách hàng, thông tin mua bán xảy ra 24 vụ trên tổng số 46 vụ rò rỉ dữ liệu, tương đương 9,2 triệu bản ghi. Số thông tin cá nhân bị đánh cắp tăng 50% so với cùng kỳ năm trước. 

Thậm chí, trên Facebook, thông tin cá nhân của người dân bị mua bán tràn lan, trái phép trong các hội nhóm. Các bài đăng thường kèm lời quảng cáo hấp dẫn như cung cấp thông tin khách hàng đa ngành nghề, đầy đủ họ tên, số điện thoại, email… với giá chỉ từ 250.000 VNĐ. 

Khi những thông tin như họ tên, số điện thoại, địa chỉ… bị lộ, các đối tượng lừa đảo có thể dễ dàng chiếm được lòng tin của nạn nhân, từ đó “tấn công” tâm lý để chiếm đoạt tài sản.

Để hạn chế tình trạng này, ThS Nguyễn Văn Tuấn đưa ra lời khuyên:“ Người dùng không nên chia sẻ thông tin cá nhân trên các nền tảng công khai. Trước khi sử dụng bất kỳ dịch vụ nào, người dùng cần đọc kỹ các điều khoản dịch vụ và chính sách bảo mật để hiểu rõ cách thức thông tin cá nhân của mình được sử dụng. Ngoài ra, luôn kiểm tra kỹ thông tin trước khi cung cấp cho bất kỳ ai, đặc biệt là khi thực hiện các giao dịch trực tuyến. Không dễ dàng chia sẻ công khai số điện thoại, địa chỉ trên mạng xã hội”. 

Đối với các sàn thương mại điện tử, đơn vị bán hàng, thạc sĩ cho biết phải tăng cường hơn nữa trong công tác bảo mật thông tin khách hàng. “Các sàn thương mại điện tử cần xây dựng chính sách cam kết chi tiết cho từng trường hợp thông tin người dùng, đồng thời không cung cấp thông tin cho bên thứ 3 khi không có sự cho phép của người dùng”.