Giữ lợi thế trước AI: Lời khuyên của người trong ngành Thiết kế đồ họa

(Sóng trẻ) - Trong thời đại AI đang “xâm chiếm” mọi lĩnh vực, đặc biệt là trong ngành nghề sáng tạo. Làm thế nào để vẫn đứng vững trong lĩnh vực cạnh tranh này, hãy cùng chúng tôi trao đổi với ThS. Kiều Huy Dương - Giảng viên khoa Quan hệ công chúng và Quảng cáo, Học viện Báo chí và Tuyên truyền để hiểu hơn về nỗi lo này.

Trong vài năm trở lại đây, trí tuệ nhân tạo (AI) đã thực sự tạo ra cơn địa chấn trong thế giới sáng tạo. Từ việc vẽ tranh, tạo logo, cho đến dựng video, những công cụ như Midjourney, Adobe Firefly, hay ChatGPT đang thay đổi cách con người tạo ra sản phẩm thiết kế.

Theo Báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), ngành thiết kế đồ họa (graphic design) là một trong những nghề dễ bị ảnh hưởng nhất bởi làn sóng AI. Gần 37% các nhà thiết kế thừa nhận họ lo lắng về việc mất việc trong 5 năm tới. Một ví dụ cụ thể: Google đã sa thải hơn 100 nhà thiết kế trong năm 2024 để ưu tiên nguồn lực cho các dự án AI. Nhiều agency quảng cáo quốc tế hiện nay sử dụng Midjourney thay cho việc thuê artist tự do, khiến thị trường freelance sụt giảm đáng kể.

Để tìm hiểu sâu hơn, chúng tôi đã có cuộc phỏng vấn với ThS. Kiều Huy Dương - Giảng viên môn thiết kế đồ họa cho truyền thông tại Khoa Quan hệ công chúng và Quảng cáo, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, đồng thời là giảng viên tại Học viện Nghệ thuật và Thiết kế Monster Lab.

PV: Thưa ThS. Kiều Huy Dương, với sự phát triển nhanh chóng của các công cụ AI như Midjourney hay Adobe FireFly, ông đánh giá thế nào về sự lo ngại rằng AI có thể thay thế vai trò của designer?

ThS. Kiều Huy Dương: Nếu nói về sự phát triển của các công cụ tạo ảnh AI, nó phát triển rất nhanh, chẳng hạn như MidJourney, Adobe FireFly lẫn Chat GPT hoặc đến bây giờ thì cũng có những hãng khác nữa tham gia vào cuộc chơi. Tuy nhiên, để nói về vai trò của graphic designer thì AI vẫn không thể thay thế. Lý do là bởi những công cụ đó vẫn chỉ là máy móc tạo ra hình ảnh, thế nhưng để đánh giá tính hợp lý, thẩm mỹ và phù hợp của thiết kế thì cần có tư duy con người – điều chỉ có thể đạt được qua học tập và kinh nghiệm. Con người mới có khả năng nhìn nhận tổng thể, không chỉ đơn thuần là sắp đặt hình ảnh lên một bề mặt.

PV: Theo ông, có những thay đổi gì trong chương trình đào tạo thiết kế đồ họa do ảnh hưởng của AI?

ThS. Kiều Huy Dương: Hiện nay có hai xu hướng. Một xu hướng với cách tiếp cận mới thì chấp nhận AI. Tuy nhiên, không phải chấp nhận toàn bộ mà đòi hỏi người học vẫn phải chiếm phần lớn trong quy trình thiết kế, tức là AI chỉ mang tính hỗ trợ và phải trao đổi rất cụ thể với giảng viên rằng sử dụng AI như thế nào và với mức độ nào. Chẳng hạn như có một trường hợp rất tiêu biểu là bên Đại học Middlesex của Vương quốc Anh, trong chương trình giảng dạy toàn cầu của họ các năm gần đây thì họ đã lưu ý với sinh viên về việc có thể sử dụng AI nhưng phải bàn bạc kỹ với người hướng dẫn về mức độ sử dụng.

Về xu hướng thứ hai là nói không với AI trong quá trình học, chẳng hạn như Học viện Nghệ thuật và Thiết kế Monster Lab hướng đến đào tạo cho sinh viên kinh nghiệm thực tế  vì việc ứng dụng AI, trường không chấp nhận các sản phẩm dù chỉ sử dụng một phần AI tham gia. Đó là hai xu hướng về cách tiếp cận AI trong đào tạo thiết kế hiện nay.

PV: Đối với những người mong muốn theo đuổi sự nghiệp trong ngành thiết kế đồ họa, ông có lời khuyên gì để họ giữ lợi thế trước AI?

ThS. Kiều Huy Dương: Trước hết, họ cần nắm vững kiến thức nền tảng về thiết kế, bao gồm tư duy thiết kế và các nguyên tắc cốt lõi – những yếu tố đã được hình thành qua lịch sử, đặc biệt từ thế kỷ 20 đến nay. Khi nắm được những nguyên tắc này, ngay cả với công cụ cơ bản như Canva hay PowerPoint, bạn cũng có thể tạo ra thiết kế chất lượng.

Khi nâng cao kỹ năng, hãy làm quen với các phần mềm chuyên nghiệp của Adobe như Photoshop, Illustrator hay InDesign để chuyên môn hóa hơn. Hiện tại, AI vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt với người dùng phổ thông: nó chỉ tạo được hình ảnh đơn lẻ, chứ không đảm bảo tính thống nhất cho một chuỗi trang hay sách hoàn chỉnh – điều đòi hỏi sự can thiệp sâu của con người. Hơn nữa, AI phụ thuộc vào lệnh prompt, thường dẫn đến kết quả không chính xác, khiến bạn mất thời gian chỉnh sửa thay vì tập trung học kỹ năng thiết kế bài bản.

PV: Theo ông, những người mong muốn tìm việc trong ngành này thì cần phải có những kỹ năng gì? 

ThS. Kiều Huy Dương: Cách duy nhất để cạnh tranh hiệu quả trong ngành thiết kế đồ họa là không ngừng nâng cao kiến thức và kỹ năng chuyên môn của bản thân. Bởi vì AI hiện nay đã đạt đến mức độ tạo ra hình ảnh vô cùng chân thực, sống động và đa dạng, thậm chí có thể xử lý nhanh chóng các nhiệm vụ đơn giản như tạo biểu tượng, bố cục cơ bản hay chỉnh sửa hình ảnh. Hãy tập trung vào việc nắm vững các nguyên tắc nền tảng của thiết kế – những yếu tố cốt lõi như lý thuyết màu sắc, nguyên tắc bố cục (grid system), typography, và sự hài hòa tổng thể. Những nguyên tắc này không chỉ giúp bạn tạo ra sản phẩm có tính thẩm mỹ cao mà còn đảm bảo tính ứng dụng thực tế, phù hợp với nhu cầu của khách hàng, điều mà AI vẫn chưa thể thay thế hoàn toàn do thiếu khả năng suy nghĩ sáng tạo và cảm nhận ngữ cảnh.

PV: Ông dự đoán ngành thiết kế đồ họa sẽ phát triển như thế nào trong tương lai, đặc biệt với vai trò của AI trong việc tạo ra cơ hội mới như "AI-assisted design"?

ThS. Kiều Huy Dương: Ngành thiết kế đồ họa thì vẫn sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong tương lai và AI vẫn đang ẩn chứa những điều mà chúng ta chưa biết trước. Tuy vẫn còn nỗi lo về sự thay thế nhưng đồng thời nó cũng mang đến cho các nhà thiết kế một sự hào hứng nhất định khi không biết điều gì đang chờ đón phía trước. Việc sử dụng AI như một trợ lý trong thiết kế là rất tích cực, vì nó giúp xử lý các công việc lặp lại – trước đây chỉ dừng ở mức chạy action đơn giản. Với khả năng tích hợp phân tích dữ liệu, AI có thể hỗ trợ cá nhân hóa thiết kế cho từng nhóm người dùng cụ thể. Trước đây, chúng ta thiết kế để dành cho tất cả mọi người xem, và việc thiết kế cho từng cá nhân hoặc từng nhóm nhỏ rất tốn thời gian và chi phí. Với sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI), tôi kỳ vọng công nghệ này sẽ giúp tối ưu quy trình đó, giảm bớt chi phí và mang đến cho mỗi người những thông điệp thị giác phù hợp hơn với sở thích, nhu cầu và đặc điểm riêng của họ.

PV: Xin cảm ơn ThS. Kiều Huy Dương đã tham gia phỏng vấn cùng Sóng Trẻ! 

Có thể thấy, AI đang thay đổi sâu sắc ngành thiết kế đồ họa - từ cách sáng tạo, đào tạo cho đến cơ hội nghề nghiệp. Song, như lời chia sẻ từ các chuyên gia, công nghệ dù tiên tiến đến đâu cũng không thể thay thế được tư duy, cảm xúc và dấu ấn cá nhân của người làm sáng tạo. Giữa thời đại trí tuệ nhân tạo bùng nổ, lợi thế lớn nhất của mỗi nhà thiết kế vẫn nằm ở khả năng tư duy thẩm mỹ, bản lĩnh nghề nghiệp và phong cách riêng không thể sao chép. Bởi lẽ, AI có thể hỗ trợ tạo ra hình ảnh, nhưng chỉ con người mới có thể tạo ra nghệ thuật và bản sắc riêng.