Nghệ thuật trình diễn - khung trời mới của nghệ thuật đương đại Việt Nam

2015-04-20 15:51:21

(Sóng trẻ) - Tối hai ngày 17 và 18 tháng 4, tại Nhà sàn Collective 24 Lý Quốc Sư, khán giả yêu nghệ thuật thủ đô đã có 2 đêm trải nghiệm các tiết mục nghệ thuật trình diễn đặc sắc của hơn mười nghệ sỹ nổi tiếng trong và nài nước. Hai đêm diễn nằm trong khuôn khổ chương trình NIPAF - In: ACT 2015- festival nghệ thuật trình diễn được tổ chức thường niên ở nhiều thành phố nổi tiếng tại Nhật Bản và tại nhiều nước Đông Nam Á. Không đơn giản chỉ là một sự kiện văn hóa - NIPA- In:ACT 2015 đã đánh dấu một bước tiến mới của nghệ thuật đương đại Việt Nam, tạo động lực cho các nghệ sỹ trẻ tự tin đến với một loại hình nghệ thuật mới đầy sáng tạo và tự do: Nghệ thuật trình diễn.

Trình diễn (Performance art) là loại hình nghệ thuật hành vi, có khả năng thích ứng với những bối cảnh đa dạng về không gian, thời gian… Xuất hiện từ những năm 1950 với tên tuổi của các nghệ sĩ quốc tế: Yves Klein, Carolee Schneemann, Yoko Ono, Marina Abramovic… cho đến nay nghệ thuật trình diễn vẫn luôn là hoạt động avant-garde underground ở bất kì quốc gia nào trên thế giới.

Ở Việt Nam, nghệ thuật trình diễn được một giáo viên người Đức -Veronika Radulovic giới thiệu tới sinh viên trường Đại học Mỹ thuật Hà Nội vào những năm 1997, 1998. Lúc này, tuy còn rất mới mẻ tại Việt Nam nhưng loại hình nghệ thuật này đã rất phát triển và được chào đón mạnh mẽ ở nhiều nước trên thế giới. Được khuyến khích thử nghiệm, và với lòng đam mê sáng tạo, những gương mặt trình diễn đầu tiên xuất hiện mạnh mẽ, bản năng và có dấu ấn quan trọng trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam như Trương Tân, Trần Lương, Nguyễn Minh Thành, Nguyễn Văn Cường, Nguyễn Quang Huy…

Cho đến nay, nghệ thuật trình diễn tại Việt Nam đã có một chặng đường hơn 15 năm phát triển. Trong đó, có thể nói nghệ sỹ người Nhật Seji Shimoda - Giám đốc NIPAF chính là người có đóng góp rất quan trọng vào sự phát triển của nghệ thuật trình diên hiện đại Việt Nam. Bắt đầu từ năm 2003, với nhóm nghệ sỹ của mình, ông Seji đã tổ chức thành công một workshop chuyên nghiệp đầu tiên về nghệ thuật trình diễn tại Viện ethe và Nhasan Studio. Từ đó, đã có rất nhiều các workshop nghệ thuật trình diễn chuyên nghiệp được tổ chức vào các năm 2004 (LIM DIM – Festival), Năm 2006- 2007 (DOMDOM và Sneaky week), và mới đây nhât là IN: ACT – International Performance Art Even (được tổ chức vào năm 2010 và 2015).

Nghệ sỹ Seji Shimoda – Giám đốc sáng lập NIPAF

Trở lại Việt Nam lần này, ông Seji cho biết: “Lần thứ 2 tổ chức workshop nghệ thuật trình diễn tại Việt Nam, tôi thực sự cảm thấy vui mừng vì nhận được sự tham gia của rất nhiều nghệ sỹ trẻ tài năng. Họ thực sự sáng tạo và làm việc nghiêm túc. Tôi mong rằng không chỉ tại thủ đô Hà Nội mà các workshop chuyên nghiệp có thể được tổ chức tại nhiều thành phố khác, để loại hình nghệ thuật này có thể phát triển hơn nữa tại Việt Nam.”

Hai đêm trình diễn có sự góp mặt của nhiều nghệ sỹ trình diễn nổi tiếng như Nguyễn Văn Hè, Tuấn Mami, Nguyễn Quốc Thành, Trần Lương v.v…, 2 nghệ sỹ nước nài Seiji Shimoda và Hiroko Kamata.

Nghệ sỹ Nguyễn Văn Hè

Nghệ sỹ Nguyễn Văn Hè – một gương mặt khá quen thuộc trong những chương trình nghệ thuật trình diễn tại Viêt Nam chia sẻ: “Là một người hoc Mỹ thuật chuyên nghiệp, trước nay vẫn gắn với cây cọ, bột màu và giá vẽ, đôi khi chúng không đủ để thể hiện những suy nghĩ và cảm nhận của mình về cuộc sống, con người. Đó là lý do tôi tìm đến loại hình nghệ thuật trình diễn. Đây là loại hình nghệ thuật đề cao sự tự do, tương tác và tự cảm nhận. Thậm chí không hề có chủ đề hay kịch bản trước, chúng tôi trình diễn bằng ngẫu hứng từ không gian và cảm xúc của khán giả. Tôi nghĩ rằng đó cũng là một trong những nét đặc biệt của loại hình nghệ thuật này”. Có chung niềm đam mê, nhóm của anh được hình thành và làm việc với nhau từ năm 2005. Đến nay, cộng đồng những nghệ sỹ hoạt động nghệ thuật loại hình trình diễn đã phát triển trên cả ba miền: Bắc- Trung –Nam.

Có thể nói NIPAF – IN: ACT 2015 đã để lại ấn tượng khó quên trong lòng khán giả Thủ đô. Là một loại hình nghệ thuật còn khá mới mẻ, nghệ thuật trình diễn ban đầu mang đến cho người xem cảm giác tò mò, thích thú và sau đó là bị cuốn hút và muốn tìm hiểu. Xin kết lại bằng một cuộc đối thoại nhỏ giữa pv và nghệ sỹ trẻ Thủy Tiên.

- Bạn có tò mò muốn biết người xem suy nghĩ gì về tác phẩm của mình không? Bởi như bạn biết, nghệ thuật trình diễn là một loại hình không dễ để hiểu.

- (Cười) Chỉ cần họ tò mò tức là tác phẩm của tôi đã thành công rồi.

Một số hình ảnh đáng chú ý của đêm workshop nghệ thuật trình diễn tại Nhasan Studio