Người trẻ với cải lương: Cầu nối giữa truyền thống và hiện đại

(Sóng trẻ) - Cải lương, một thể loại nghệ thuật truyền thống đặc trưng của miền Nam Việt Nam, đã có một hành trình dài từ khi ra đời cho đến nay. 

Cải lương là một loại hình kịch hát có nguồn gốc từ miền Nam Việt Nam, hình thành trên cơ sở dòng nhạc Đờn ca tài tử và dân ca miền đồng bằng sông Cửu Long, nhạc tế lễ.

Giải thích chữ “cải lương” (改良) theo nghĩa Hán Việt, GS Trần Văn Khê trong bài viết “Cải lương, nghệ thuật sân khấu truyền thống Nam bộ Việt Nam” ngày 14/6/2007 cho rằng “Cải lương là sửa đổi cho trở nên tốt hơn”, thể hiện qua sân khấu biểu diễn, đề tài kịch bản, nghệ thuật biểu diễn, dàn nhạc và bài bản.

Cải lương được biết đến như một hình thức biểu diễn nghệ thuật kết hợp giữa âm nhạc, kịch và múa, cải lương không chỉ mang đến những câu chuyện sâu sắc về cuộc sống mà còn là tiếng nói của văn hóa, lịch sử và tâm tư của người dân. 

Thay đổi trong thói quen tiêu thụ văn hóa

Ngày nay, người trẻ có xu hướng tìm kiếm những trải nghiệm mới mẻ, phong phú, đa dạng và tiếp cận nghệ thuật qua các hình thức hiện đại như phim ảnh, âm nhạc pop hay các sản phẩm giải trí trực tuyến. Cải lương, với hình thức thể hiện truyền thống và ngôn ngữ cổ điển, đôi khi bị xem là “lỗi thời” và khó tiếp cận. Điều này đặt ra câu hỏi: Làm thế nào để cải lương có thể trở thành một phần trong đời sống văn hóa của giới trẻ?

Trong những năm gần đây, với sự phổ biến của những chương trình như “Chị Đẹp Đạp Gió”, “Anh Trai Vượt Ngàn Chông Gai”, và “Anh Trai Say Hi”... lĩnh vực nghệ thuật truyền thống đã có những sự thay đổi mạnh mẽ. Những chương trình này không chỉ thu hút sự chú ý của khán giả mà còn tạo ra một làn gió mới cho nghệ thuật dân tộc, khi thu hút hàng triệu lượt xem trên các nền tảng mạng xã hội. 

Điều đặc biệt ở đây là sự tham gia của các nghệ sĩ trẻ, những người không chỉ có tài năng mà còn có tư duy sáng tạo, dám thử nghiệm và kết hợp các yếu tố hiện đại vào nghệ thuật truyền thống. Họ đã khéo léo lồng ghép các loại hình nghệ thuật như cải lương, chèo, ca trù, và xẩm với âm nhạc hiện đại, tạo ra những sản phẩm nghệ thuật vừa quen thuộc vừa mới mẻ. Sự kết hợp này không chỉ làm phong phú thêm nội dung mà còn thu hút được sự quan tâm của giới trẻ, những người có xu hướng tìm kiếm sự mới mẻ và khác biệt.

Tiết mục “Dạ cổ hoài lang” đã kết hợp giữa âm nhạc cải lương truyền thống với những yếu tố hiện đại, tạo ra một không gian nghệ thuật phong phú và đa dạng. Việc sử dụng nhạc cụ hiện đại cùng với giọng ca truyền thống đã làm nổi bật vẻ đẹp của cải lương, đồng thời thu hút được sự chú ý của thế hệ trẻ, những người có thể chưa quen thuộc với thể loại này.

Là một người theo dõi chương trình “Anh Trai Vượt Ngàn Chông Gai” từ những ngày đầu, Hà Vi (20 tuổi, Hà Nội) chia sẻ: “Mình thực sự ấn tượng cách văn hóa - nghệ thuật truyền thống được khai thác trong từng tiết mục của các nghệ sĩ. Bản thân mình ấn tượng khi những chất liệu dân gian như cải lương được xuất hiện trong chương trình. Có thể nói đây không chỉ đơn thuần là chương trình giải trí, mà còn là một hành trình khám phá bản sắc văn hóa Việt Nam, khiến mình cảm thấy tự hào và muốn tìm hiểu thêm về những giá trị này.” 

Sự thành công của chương trình này cho thấy rằng, nếu cải lương có thể được trình bày theo cách thức mới, nó hoàn toàn có khả năng thu hút sự chú ý của giới trẻ. Nhiều thí sinh đã trở thành những ngôi sao trẻ nổi tiếng, tạo ra một cầu nối giữa nghệ thuật truyền thống và thị hiếu hiện đại.

Bên cạnh đó, các nền tảng mạng xã hội cũng đã giúp quảng bá cải lương đến gần hơn với người trẻ. Những video biểu diễn cải lương được chia sẻ rộng rãi trên TikTok hay YouTube không chỉ thu hút lượt xem mà còn khơi dậy sự tò mò về loại hình nghệ thuật này. Một số nghệ sĩ nhận được sự quan tâm của giới trẻ như Khả Như hay Trấn Thành, ngoài việc tham gia các chương trình truyền hình, còn tích cực chia sẻ về cải lương trên các nền tảng mạng xã hội, giúp người trẻ dễ dàng tiếp cận và hiểu thêm về giá trị văn hóa này.

Thông qua các chương trình giải trí và sự hỗ trợ của truyền thông xã hội, cải lương không chỉ là một phần của lịch sử văn hóa, mà ngày càng phổ biến và được giới trẻ đón nhận. Việc đổi mới cách thức tiếp cận và biểu diễn sẽ là chìa khóa để cải lương có thể tồn tại và phát triển trong bối cảnh xã hội hiện đại.

Kết hợp giai điệu dân gian với âm nhạc hiện đại 

Một số nghệ sĩ trẻ đã nhận ra rằng để làm mới cải lương, họ cần sáng tạo, kết hợp các yếu tố hiện đại vào trong bộ môn nghệ thuật này. Những vở diễn cải lương hiện đại đã được đầu tư công phu hơn, với âm nhạc được remix, trang phục được thiết kế sáng tạo và cách diễn xuất cũng trở nên gần gũi hơn với khán giả trẻ.

Một số nhóm cải lương đã thử nghiệm bằng cách kết hợp cải lương với hip hop, pop, và những thể loại âm nhạc khác. Điều này không chỉ tạo ra sự mới mẻ mà còn thu hút được sự chú ý của giới trẻ, giúp họ cảm nhận được giá trị văn hóa truyền thống qua lăng kính hiện đại.

Humm là một trong những nhóm nhạc trẻ có những màn trình diễn ấn tượng khi kết hợp hài hòa giữa hai yếu tố truyền thống và hiện đại. Humm đưa chất liệu âm nhạc hiện đại vào cải lương, tạo ra những bản phối mới lạ, hấp dẫn. “Đây là một trong những thử nghiệm thú vị của chúng mình, với mong muốn kết hợp âm nhạc phương Tây với thể loại cải lương mang đậm chất Việt Nam.” - Humm chia sẻ trên trang cá nhân. Việc sử dụng nhạc cụ hiện đại trong phần trình diễn không chỉ làm mới âm hưởng của cải lương mà còn giúp thu hút sự chú ý của khán giả trẻ, những người thường tìm kiếm sự mới mẻ và đa dạng trong nghệ thuật. 

Nhờ vào sự sáng tạo này, cải lương không chỉ đơn thuần là một loại hình nghệ thuật truyền thống mà còn được trẻ hóa, trở thành một phần hấp dẫn trong đời sống văn hóa hiện đại. Việc kết hợp giữa truyền thống và hiện đại không chỉ giúp cải lương tồn tại mà còn mở ra những hướng đi mới, đưa nghệ thuật này đến gần hơn với thế hệ trẻ.

Cải lương, với bề dày lịch sử và giá trị văn hóa sâu sắc, cần được giới trẻ đón nhận và phát triển. Sự kết nối giữa người trẻ và cải lương không chỉ giúp bảo tồn một phần di sản văn hóa của dân tộc mà còn tạo ra những cơ hội mới cho nghệ thuật này trong thời đại hiện đại. Những nỗ lực của các nghệ sĩ trẻ, cùng với sự hỗ trợ của công nghệ và cộng đồng, chắc chắn sẽ tạo nên một tương lai tươi sáng cho cải lương, giúp nó trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa đương đại.