Lễ hội Đền Mẫu Âu Cơ: Một nét đẹp văn hoá đặc sắc

2014-02-13 15:25:23

(Sóng trẻ) - Vào mùng 7 tháng giêng âm lịch hằng năm, nhân dân xã Hiền Lương (huyện Hạ Hoà, tỉnh Phú Thọ) lại tưng bừng trong sắc cờ và rộn rã tiếng trống, tiếng chiêng của Lễ hội Đền Mẫu Âu Cơ. Với ước vọng sức khoẻ, tài lộc, may mắn, đông đảo du khách trong và nài tỉnh coi đây là một trong những điểm đến tâm linh đầu năm mới.

Đền Mẫu Âu Cơ nằm trên địa phận xã Hiền Lương – mảnh đất có núi non hùng vĩ, nhiều đầm phá uốn khúc, cảnh sắc trữ tình, kỳ thú. Đền là một công trình lịch sử-văn hoá quý giá lâu đời, gắn liền với truyền thuyết Âu Cơ - Lạc Long Quân mà bất cứ người dân Việt Nam nào cũng tự hào về dòng giống Tiên Rồng của mình.

Tương truyền rằng, vào ngày mùng 7 tháng Giêng, tiên nữ Âu Cơ giáng trần (còn gọi là ngày Tiên giáng), sau đó gặp gỡ và kết duyên với Lạc Long Quân rồi sinh được bọc trăm trứng, nở thành trăm con - khởi nguồn của dân tộc Việt Nam. Sau khi các con khôn lớn, Lạc Long Quân đưa 50 con về miền biển, còn Âu Cơ để lại người con trưởng làm Vua và đưa 49 người con lên núi khai hoang, lập ấp, mở mang bờ cõi hình thành vùng đất của người Việt Cổ. Khi đặt chân lên mảnh đất Hiền Lương, Mẫu Âu Cơ thấy phong cảnh hữu tình nên quyết định ở lại đây dạy dân trang Hiền Lương gieo mạ cấy lúa, trồng dâu nuôi tằm, dệt vải…, đào giếng Loan, giếng Phượng để lấy nước sạch sinh hoạt, lập nên xóm làng trù phú. Cho đến khi mọi nhà đã biết làm ăn thành thạo thì Mẫu mới quyết định bay về trời vào lúc nửa đêm mưa to gió lớn ngày 25 tháng Chạp và đánh rơi dải yếm vương vào ngọn đa cổ thụ. Chính tại nơi đây, nhân dân đã dựng ngôi đền thờ phụng, đời đời hương khói. Từ đó trở đi, cứ vào ngày mùng 7 tháng Giêng hàng năm, nhân dân Hiền Lương cùng các vùng lân cận lại mở hội tưởng nhớ công ơn của mẹ Âu Cơ và dâng lên Tổ Mẫu nén hương tỏ lòng thành kính. Đó cũng là truyền thống tốt đẹp và đạo lí “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc

Tế lễ Mẫu Âu Cơ

Lễ hội gồm hai phần: Lễ và hội. Phần Lễ gồm hai nghĩ lễ chính là rước kiệu và tế lễ. Cờ Tổ quốc do 50 thanh niên tượng trưng cho 50 người con theo Mẹ Âu Cơ lên non rước, cờ hội do người dân địa phương rước. Kiệu Mẫu từ đình làng vào đền được những nam giới khoẻ mạnh khiêng, còn kiệu bát hương thờ Mẫu được các nữ giới khiêng, tiếp sau đó là các bô lão trong làng mặc trang phục khăn the áo xếp, cuối cùng là quan chức và người dân. Hai cỗ kiệu được hạ trước sân đền thì dừng lại để đội nữ giới bưng bát hương vào đền đặt lên ban thờ. Sau đó làm nhiệm vụ lễ Quốc Mẫu. Phần tế lễ mở đầu bằng lễ dâng hương, một vị lãnh đạo Huyện đọc lời cẩn tấu, sau đó các vị lãnh đạo dâng hương. Tiếp theo sẽ là lễ dâng tửu và lễ dâng ẩm thực (gồm 100 cầu bánh ngọt, 100 phẩm oản và mâm ngũ quả là chuối, cam, quýt, bưởi, phật thủ). Tất cả đều là đồ chay.

Sau đó là dâng và đọc sớ báo cáo Mẫu Âu Cơ sau một năm con cháu sinh sống, làm ăn. Đồng thời cầu mong năm mới quốc thái dân an. Và cuối cùng là phần tế nữ do 12 cô gái thanh tân, có nhan sắc, đức hạnh và có học vấn tiến hành theo nghi thức truyền thống. Các cô gái trong đội tế nữ mặc áo dài với các mầu xanh, đỏ, vàng rực rỡ, đầu đội khăn kim tuyến, chân đi hài thêu, thắt lưng lụa, riêng chủ tế thì trang phục mặc toàn mầu đỏ. Tế nữ là khâu thu hút sự chú ý nhất trong phần tế. Sau khi tế xong, người dân địa phương và khách thập phương đến lễ Mẫu và dâng hương, dâng sớ cầu chúc một năm mới gặp nhiều điều tốt lành và may mắn.

Các vị lãnh đạo tỉnh và huyện thành kính dâng hương trong nghi thức tế lễ

Phần Hội với nhiều trò chơi dân gian đặc sắc như trọi gà, kéo co, đánh vật, đánh đu, chơi cờ vua… Các hội thi đã diễn ra rất sôi động, có trọng tài làm việc công tâm nên đảm bảo được tính chất công bằng trong suốt hội thi. Các vận động viên tham gia thi đấu với tinh thần giao lưu học hỏi và quyết tâm cao độ đã tạo ra những cuộc chơi sôi động, lý thú.

Trong thời gian diễn ra lễ hội còn có nhiều hoạt động văn hóa - văn nghệ được tổ chức nhằm giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống, đoàn kết của dân tộc. Các tiết mục văn nghệ của học sinh trường Trung học phổ thông Hạ Hòa, đoàn văn nghệ xã Chuế Lưu, Minh Hạc, Vĩnh Chân. Hiền Lương được nhân dân chú ý theo dõi và đánh giá rất cao với các bài hát, làn điệu múa dân tộc gắn liền với huyền thoại về mẹ Âu Cơ.

Nài ba ngày lễ chính (từ mùng 5 đến mùng 7 tháng Giêng âm lịch) thì nhân dân địa phương và khách từ mọi miền Tổ quốc tiếp tục hành hương về Tổ Mẫu đến hết tháng ba mùa xuân và rải rác các ngày trong năm.

Hàng vạn người dân đến thắp hương cầu mong một năm an khang, may mắn

Theo thời gian, Lễ hội Đền Mẫu Âu Cơ không chỉ có giá trị lịch sử mà còn có giá trị văn hoá - du lịch. Lễ hội nhắc nhở con cháu về công ơn của tổ tiên nước Việt, gìn giữ và phát huy truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc ta.

Lương Ánh
Lớp Báo Mạng điện tử K32