Lừa đảo online bủa vây người Việt

(Sóng trẻ) - Giữa thời đại bùng nổ công nghệ số, các ứng dụng di động đã trở thành tiện ích không thể thiếu đối với mọi lứa tuổi. Chính nhờ sự tiện lợi, người dùng thường có xu hướng lơ là trong việc sử dụng các ứng dụng trực tuyến. Hành động này đã vô tình khiến vấn nạn lừa đảo chiếm đoạt tài sản trở nên rộng rãi hơn. 

"Bay tiền" trong tích tắc

Làn sóng lan tỏa mạnh mẽ trên các trang mạng xã hội phổ biến như Facebook, Zalo, Tiktok,... khiến người dùng dễ dàng trở thành "miếng mồi ngon" cho những kẻ lừa đảo. Chúng lợi dụng tâm lý hiếu kỳ cái mới, thiếu hiểu biết về an ninh mạng của người dùng để thực hiện hành vi lừa đảo chỉ bằng vài phút thu thập được thông tin cá nhân. 

Hiện nay, các hình thức lừa đảo trực tuyến ngày càng tinh vi. Kẻ gian liên tục nghĩ ra nhiều chiêu trò để gài bẫy người dùng. Phổ biến nhất là các chiêu “việc nhẹ lương cao”, giả mạo biên lai chuyển tiền, hack tài khoản mạng xã hội để lừa tiền người quen hoặc phát tán đường link độc hại. Nhiều đối tượng còn giả danh công an, tòa án, nhân viên y tế hay người giao hàng để gọi điện dọa nạt, yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân. Đối tượng bị nhắm đến chủ yếu là phụ huynh, học sinh, sinh viên, người cao tuổi hay nhóm người có nhu cầu tài chính, thiếu cảnh giác.

Bà Nguyễn Thị Hằng (71 tuổi, Thanh Trì) là một trong những nạn nhân của chiêu trò lừa đảo qua không gian mạng chia sẻ: “Tôi không thường xuyên mua sắm hay sử dụng mạng xã hội. Tuy nhiên, hôm đó, một số điện thoại lạ gọi đến và thông báo tài khoản ngân hàng của tôi bị liên kết với mạng xã hội, đặt đơn hàng có giá trị cao. Người gọi đến yêu cầu tôi nhấn vào đường link được gửi qua tin nhắn và làm theo hướng dẫn để lấy lại tài khoản. Ngay sau khi nhấn vào đường link, điện thoại của tôi bị kiểm soát hoàn toàn bởi các đối tượng lừa đảo. Sau đó, chúng sử dụng một vài thủ thuật và “hack” những tài khoản ngân hàng, khiến tôi mất đi số tiền lớn”.  Dù đã trình báo lên cơ quan chức năng, bà Hằng vẫn phải chấp nhận mất toàn bộ số tiền trong tài khoản, chỉ biết coi đó là “bài học đắt giá” của thời đại số.

Có thể thấy, bà Hằng chỉ là một trong số ít nạn nhân của cạm bẫy lừa đảo trực tuyến. Theo số liệu từ Bộ Công an, trong 8 tháng đầu năm 2025 đã phát hiện gần 1.500 vụ việc lừa đảo qua mạng, gây thiệt hại hơn 1.660 tỷ đồng.

Trẻ vị thành niên, phụ huynh, các bà mẹ bỉm sữa, sinh viên, người có nhu cầu kiếm tiền gấp, người già, và những người thiếu hiểu biết, nhẹ dạ cả tin luôn là đối tượng nhắm đến của những kẻ lừa đảo. Đặc biệt là những người có nhu cầu tài chính, họ có thể dễ dàng bị mắc vào các chiêu trò lừa đảo hấp dẫn từ lời hứa về cơ hội kiếm tiền "nhanh mà nhàn". Những lời chào mời tuyển dụng hấp dẫn như “kiếm tiền tại nhà, thu nhập hấp dẫn”, “tận dụng thời gian rảnh để kiếm tiền” khiến nhiều nạn nhân dễ bị mắc bẫy nếu không có kinh nghiệm chọn lọc thông tin chính thống.  

Điều đáng chú ý, những công việc này được hứa hẹn đem đến thu nhập cao, làm việc tại nhà, thời gian linh hoạt và không yêu cầu kinh nghiệm. Tuy nhiên, phía “tuyển dụng” thường không cung cấp thông tin rõ ràng về cách thức làm việc và các yêu cầu cụ thể. 

Việc bị lừa đảo trong quá trình tìm kiếm việc làm trực tuyến không chỉ gây ra thiệt hại về tài chính mà còn đe dọa đến sự riêng tư và lòng tin của người tiêu dùng. Hậu quả đầu tiên là nguy cơ thiệt hại về tiền bạc. Kẻ lừa đảo thường yêu cầu ứng viên đóng các khoản phí không cần thiết như phí ứng tuyển, phí đào tạo hay thậm chí đặt cọc trước khi nhận việc. Ngoài ra, việc bị đánh cắp thông tin cá nhân cũng để lại hậu quả nghiêm trọng. Kẻ gian có thể lợi dụng thông tin này để tiếp tục thực hiện các thủ thuật giả mạo hoặc lừa đảo tiếp theo. Hành vi lừa đảo này làm mất đi lòng tin của người tiêu dùng trong quá trình tìm kiếm việc làm trực tuyến và có thể khiến họ bỏ lỡ những cơ hội thật sự. 

Người bị lừa đảo không chỉ là nạn nhân, họ còn có thể dễ bị lôi kéo trở thành người tiếp tay cho vấn nạn lừa đảo trực tuyến. Đặc biệt, khi không có đủ kiến thức và nhận biết được rủi ro từ các hoạt động này thì những nạn nhân ấy sẽ rơi vào vòng lặp lừa đảo không hồi kết.  

Vững tâm trong thời đại chuyển đổi số

Trước sự gia tăng của các vụ lừa đảo tinh vi trên mạng xã hội, nhà nước đã triển khai nhiều biện pháp để cảnh tỉnh người dân. Các thủ đoạn lừa đảo phổ biến được phát đi qua nhiều hình thức như các kênh đài phát thanh, TV hay loa truyền thanh ở các khu dân cư, giúp người dân, đặc biệt là những người ít sử dụng internet, nâng cao cảnh giác. Trên các đài phát thanh, đài tiếng nói quốc gia đều có các chương trình chuyên biệt về an ninh mạng được phát sóng. Nhiều cơ quan báo chí chính thống như báo Nhân Dân, VTV, VOV… thường xuyên đăng tải các bài báo, phóng sự cảnh báo về lừa đảo trên mạng, đồng thời đưa ra lời khuyên hữu ích để người dân bảo vệ bản thân.

Luật sư Đỗ Thị Thu Hương (Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội) cho biết, nhờ những nỗ lực của nhà nước, nhận thức của người dân về các thủ đoạn lừa đảo qua mạng xã hội đã được cải thiện đáng kể. Song, các đối tượng lừa đảo không ngừng đổi mới thủ đoạn, mánh khóe ngày càng tinh vi. "Nếu không có sự tố giác kịp thời của người dân, cơ quan chức năng sẽ gặp khó khăn trong việc thu thập chứng cứ, mở rộng điều tra. Đây chính là điều kiện cho kẻ xấu tiếp tục thực hiện hành vi lừa đảo", bà Hương nhấn mạnh.

Theo bà Hương, dù thiệt hại lớn hay nhỏ, người dân đều nên trình báo ngay để vừa bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bản thân, vừa góp phần ngăn chặn tội phạm mạng. Mỗi người cần thường xuyên cập nhật thông tin, tuân thủ các khuyến cáo của cơ quan chức năng để bảo vệ bản thân và gia đình.

Nạn nhân có thể trình báo trực tiếp tại cơ quan công an gần nhất hoặc nộp đơn tố giác tội phạm qua Cổng thông tin điện tử từ Bộ Công an (https://bocongan.gov.vn/), kèm theo bằng chứng số như tin nhắn, thông tin tài khoản ngân hàng, đường link và nội dung giao dịch. Đơn tố giác cũng có thể được gửi trực tiếp đến Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05).

Trước sự phát triển không ngừng của mạng xã hội, việc cẩn trọng và tỉnh táo trở nên vô cùng quan trọng. Lừa đảo chiếm đoạt tài sản không chỉ là một hành vi vi phạm pháp luật ngày càng trở nên phổ biến mà còn xuất hiện với nhiều thủ đoạn tinh vi và đa dạng. 

Bất kỳ ai, dù ở mọi độ tuổi, giới tính, trình độ học vấn hay địa vị xã hội, cũng có thể trở thành nạn nhân của chúng. Vì vậy, việc nâng cao nhận thức và tự bảo vệ bản thân trở nên hết sức cần thiết. Người dân cần cập nhật thông tin về các thủ đoạn lừa đảo mới nhất thông qua việc theo dõi tin tức trên TV, báo chí và các trang web thông tin chính thống. Việc bảo mật thông tin là cấp thiết, người dùng nên thiết lập chế độ màn hình khóa cho thiết bị, tránh sử dụng các dịch vụ lưu trữ SIM. Đồng thời, mỗi cá nhân cần hạn chế mở các tệp đính kèm không rõ nguồn gốc và đảm bảo xóa dữ liệu cá nhân từ những thiết bị không còn sử dụng.

Khi phát hiện bị lừa đảo, người dân cần trực tiếp đến Cơ quan công an gần nhất để khai báo để được hỗ trợ kịp thời. Bên cạnh đó, các tổ chức và cơ quan chức năng cần tăng cường tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo nhằm nâng cao nhận thức và kiến thức cho cộng đồng về các biện pháp phòng tránh lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Sử dụng Internet một cách sáng suốt không chỉ đem lại lợi ích mà còn giúp mỗi người giảm thiểu rủi ro bị lừa đảo. Cần luôn thận trọng và cảnh giác khi tiếp xúc với mạng xã hội để bảo vệ bản thân và những người xung quanh.