9X - Cá tính hay nổi loạ

2013-02-19 13:00:00

(Sóng Trẻ) - Chỉ trong một thời gian ngắn, 9X không chỉ còn là một cái tên để chỉ thể hệ trẻ sinh năm 90 - 99 mà đã trở thành một đề tài nóng hổi khắp các forum và mặt báo. Chưa bao giờ thế hệ trẻ bị coi là đáng báo động về lối sống và suy nghĩ như hiện nay.

(ảnh minh họa)

9X – đâu là “khuôn mặt thật”?

Chỉ là một chút tò mò, tôi đã thử lượn một vòng qua các forum thảo luận về 9X. Điều đáng ngạc nhiên là những phản hồi không mấy tích cực lại chiếm số đông. Khi nói về 9X, có một số điểm tương đồng như thế này :

· 9X có điều kiện sinh hoạt học tập tốt hơn những thế hệ trước, nhưng lại ăn chơi, và đua đòi hơn, đặc biệt là về lối sống

· 9X tự tin và bạo dạn hơn, nhưng đi kèm với thái độ bất cần và thể hiện cá tính của mình một cách phản cảm, quái đản.

Và cùng với nhận định trên là những lời trích dẫn từ blog, hay từ một bài báo viết về 9X. Dường như chưa có thời kì nào, thế hệ trẻ bị chỉ trích và phủ nhận nhiều như hiện nay. Những 5X, 6X khi nhìn về 7X, 8X cũng không lắc đầu ngán ngẩm, nhíu mày hay nặng hơn là kịch liệt phê phán như khi chính chúng ta nhìn về phía 9X. Và 9X vô tình trở thành một tính từ xấu. Cứ 9X là chơi bời, không game - online thì cũng tệ nạn. Ngay cả khi tôi thử dùng trang ogle.com.vn với từ khóa 9X, thì kết quả thu được vẫn là những tiêu đề gây sốc về 9X, và có lật thêm mấy trang tiếp theo cũng vẫn thế, không thể nào tìm thấy một bài viết khen ngợi về 9X . Và thậm chí như một cô em tôi, sinh năm 1990 hẳn hoi, còn nói rằng : “Em tiếc là mẹ em không đẻ em sớm 8 tháng, nếu không em đã được coi là một 8X rồi(!?!)”.

Thế nhưng, bây giờ, chúng ta thử bình tĩnh và nhìn nhận lại về thế hệ 9X nhé? Khi những 8X còn học cấp 2, cấp 3 thì việc tìm một công việc part time là một việc khá xa xỉ, có nhưng không nhiều. Còn ở 9X thì điều đó là rất bình thường. Thậm chí có cả nhũng 9X khá đầy đủ về vật chất nhưng vẫn muốn tháo bỏ lớp vỏ công tử, tiểu thư để tự lập phần nào bằng chính khả năng của mình. Cũng chỉ có bây giờ, chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp những 9X tự tin kết bạn bằng ngôn ngữ thứ hai không phải tiếng mẹ đẻ, hay những 9X săn học bổng du học cừ khôi. Cũng chỉ có bây giờ, chúng ta mới thấy 9X ráo riết chuẩn bị cho tương lai. Họ đều là những người tài năng, sáng tạo và đầy nhiệt huyết. 9X vẫn học tốt, vẫn có mặt đều trong các công tác xã hội, vẫn có trong tay một công việc tay trái để không bị coi là mọt sách.

Thế nhưng, có vẻ như tất cả những ưu điểm đó của 9X đều không đủ để xóa đi cái nhãn khó ưa mà mọi người vẫn hay nghĩ, mà gọi chung là hiện tượng 9X. Để giải mã điều này, người viết tạm đưa ra ba lí do chính như sau:

Thứ nhất: do sự tồn tại của một bộ phận 9X nổi loạn

Phải công nhận một điều là thế hệ 9X có điều kiện sống và học tập tốt hơn hắn so với thế hệ trước. Việc tiếp thu hay xử lý những thông tin xã hội cũng nhanh hơn. Do đó nhiều 9X đã lợi dụng những cái mới của thể hệ mình để đưa ra yêu sách và làm những điều “khác người”. Và cho đó là sự thể hiện của cái tôi cá tính.

Nhưng những 9X này cũng quên mất rằng việc thể hiện cá tính một cách quá mức trong tập thể là một điều không nên tí nào. Cuộc sống luôn tồn tại hai ,ba thế hệ thì việc thế hệ trước coi thế hệ sau không bằng mình là một điều tất yếu. Tuy nhiên, do tiếp xúc với rất nhiều quan điểm mới, một bộ phận 9X có suy nghĩ thoáng hơn trong nhiều vấn đề, từ bạo dạn quá thành không sợ gì hết, bỏ qua các chuẩn mực xã hội từ trước đến nay, hoặc thậm chí là lai căng. Đấy chính là vấn đề nổi cộm, gây bức xúc không chỉ trong xã hội mà còn ở ngay nội tại của cộng đồng 9X. Như L. (lớp 11, Thăng Long), mặc dù vẫn còn đang ngồi ghế nhà trường, nhưng cô nàng yêu cầu bố mẹ phải mua cho mình một chiếc xe ga “xịn” để đi học, nếu không L. sẽ không đến trường với lí do “bố mẹ không quan tâm con cho bằng bạn bằng bè”, dù rằng kinh tế gia đình L. chỉ ở mức trung bình. Và gay gắt hơn, khi cô nàng nhất quyết không cho mẹ đến đón, hoặc có đón thì phải đứng từ rất xa, chỉ vì mẹ L. đi xe Dream cũ. Và những 9X này chọn cách thể hiện cá tính của mình bằng xe đẹp, điện thoại đẹp, những loại mỹ phẩm hay trang điểm đắt tiền bằng cách đặt ra yêu sách với bố mẹ. Chỉ có điều, đánh bóng mình trong một tập thể theo cách đó, những 9X này đã vô tình làm xấu đi hình ảnh của chính thế hệ mình, tạo nên những giọt mực đen trên trang giấy trắng.

Thứ hai: do sự tác động của báo chí

Chỉ cần lấy một ví dụ đơn giản như khi đọc báo, bao giờ chúng ta cũng bị tò mò về những tiêu đề ấn tượng. Bạn hãy trả lời một cách thành thật nhất khi lựa chọn giữa một câu chuyện viết về một 9X nan hiền (có học bổng, du học…) và một 9X nổi loạn ( tự rạch tay, quần hôn, nhà nghỉ…) thì bạn sẽ lựa chọn bài báo nào?

Rõ ràng, những thông tin mà chúng ta tiếp nhận mang nhiều yếu tố tiêu cực, một phần vì nó ấn tượng. Thời nào cũng vậy, 7X, 8X hay thậm chí là 6X đều tồn tại những mặt tốt và mặt xấu. Nhưng điểm khác biệt cơ bản giữa các thế hệ là sự bùng nổ của công nghệ thông tin và sự lũng đoạn truyền thông của báo chí. Đã bao giờ bạn giật mình tự hỏi, những thông tin bạn biết về 9X là do đâu? Có phải một phần là nhờ sự đóng góp của báo chí, và công nghệ?

Ranh giới giữa việc đưa thông tin về một vấn đề và săn lùng thông tin “độc” để hút người đọc rất dễ bị lẫn lộn. Vì thế, báo chí, truyền thông đã vô hình làm chúng ta nhìn nhận về 9X một cách méo mó vì thấy nhiều cái xấu hơn là cái tốt. Chúng ta đọc và tiếp nhận thông tin nhưng không có nghĩa là chúng ta lấy những cá nhân đó để quy kết cả một thế hệ. Mọi sự đánh giá chỉ có thể thuyết phục khi chúng ta xem xét nó trên bình diện rộng một cách khách quan. Có một quy tắc quen thuộc là “Trước khi nói phải biết rõ về điều mình đang nói” nhưng dường như chúng ta chỉ tiếp nhận thông tin một chiều, và rồi coi đó như một điều khẳng định, mà không cần kiểm tra lại sự thực có hoàn toàn đúng như vậy không.

Thứ ba: do cái nhìn tiêu cực và thiếu lòng tin của chính chúng ta

Rõ ràng, có rất nhiều câu chuyện tốt đáng để chúng ta phải nể phục về khả năng và bản lĩnh của 9X. Nhưng dường như chúng ta lại vô tình (hay cố ý?) lờ đi. Như Thái, (Lớp 12, khối Phổ thông chuyên ĐHSP) cũng là một ví dụ. Thái là một cô nàng 9X cá tính từ cách ăn mặc đến cách nói chuyện, mạnh mẽ, pha chút ngang ngạnh. Nhưng những gì người khác nhìn vào lại là : “Con bé đấy hổ báo lắm, đừng có dại mà dây dưa vào, phiền phức ra”. Một đồn mười, mười đồn trăm. Thế nhưng họ quên mất rằng chưa học kì nào Thái để tuột mất học bổng loại 1 cả. Và các hoạt động xã hội hay từ thiện cũng có sự góp mặt của Thái.

Rõ ràng cá tính nổi trội hơn một chút không có nghĩa là xấu, là không tốt. Đôi khi chúng ta quen với việc nhìn vào một mặt của vấn đề rồi quy chụp cho nó những nhận định chủ quan của mình. Chính nhũng suy nghĩ tiêu cực điều khiển thái độ đánh giá của chúng ta khiến chúng ta khắt khe và không mấy thiện cảm với 9X. Nếu ngay từ đầu, chúng ra đã nghĩ tiêu cực thì việc tìm ra và nhìn nhận những điểm tốt là gần như không thể. Cũng là một sự việc, một con người, nếu nhìn theo một chiều hướng tôt thì sẽ tốt, và ngược lại.

Hãy để 9X lên tiếng

“Là một 9X, em không nghĩ mình không đóng góp được gì cho những người xung quanh. 9X không xấu mà do chưa biết cách thể hiện mình và chưa cho mọi người biết rõ thế hệ của chúng em là như thế nào mà thôi. Em nghĩ điều quan trọng là chúng em cần làm cho mọi người hiểu rằng vẫn có rất nhiều 9X biết phát huy khả năng, biết nghĩ sâu và không ngừng làm rạng danh đất nước với thế giới.

Bằng chứng là sự năng động của 9X, chăm tìm kiếm cơ hội hơn, cơ hội việc làm, tích lũy kinh nghiệm cho bản thân cũng như học bổng du học. Mọi người có thể tiếp tục giữ ý kiến của họ, sao cũng được, về 9X vì em nghĩ trong một thời gian không xa, họ sẽ được nghe nhiều hơn về mặt tốt của chúng em chứ không phải như bây giờ. Điều khó nhất là phải trung hòa giữa tư tưởng mới với tư tưởng truyền thống, đồng thời làm cho mọi người tin tưởng vào thế hệ 9X chúng em.

Và bọn em vẫn đang cố gắng để làm điều đó. Mặt khác, em thực sự cũng mong một bộ phận 9X suy nghĩ thông suốt hơn trước khi làm những hành động quá lập dị, vì điều đó làm ảnh hưởng đến hình ảnh của tất cả những 9X khác” – Đó là suy nghĩ rất thật của bạn N.H.Ngọc Diệp (11A2 –Ams), cũng là một 9X chuẩn bị đi du học bằng suất học bổng 100% do chính mình kiếm được.

Có một câu nói thế này: “Khi tôi đưa cho bạn một tờ giấy trắng có giọt mực, thay vì nhìn thấy tờ giấy bẩn hãy nhìn vào rất nhiều khoảng trắng của tờ giấy”. Nếu như chúng ta chỉ chăm chăm phê phán, chê trách vào vết mực nhỏ, thì cái không xấu cũng sẽ tự biến thành cái xấu, theo kiểu : “Mọi người nghĩ tôi xấu, tôi là người hư hỏng, vậy thì tôi sẽ chẳng cố gắng làm gì vì đằng nào mọi người cũng nghĩ như thế, đã vậy tôi sẽ cứ như thế”. Bởi xét cho cùng suy nghĩ của 9X vẫn là những suy nghĩ của một teen đang trưởng thành. Như Thái trong ví dụ nêu trên cũng vậy. “Ôi, 2/3 cái trường em nó nghĩ em thế, chẳng lẽ em lại phải đi thanh minh cho từng người một. Chắc cũng có lí do, nhưng em kệ, đã thế em càng phải trêu ngươi lại”.

Thực ra, 9X cũng giống như thế hệ 8X, là những người trẻ đang từng bước khẳng định vị trí của mình. Không ai muốn mình trở thành một con người mờ nhạt giữa một cộng đồng trẻ năng động. Chỉ có điều 9X vẫn đang cố gắng hoàn thiện mình, vẫn tồn tại những mảnh ghép hỏng như bao thế hệ trước, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc chúng ta phủ nhận hoàn toàn những cố gắng của 9X. Vậy thì, bạn hãy thử một lần nghĩ khác, nhìn khác và đánh giá khác về 9X. Bởi vì muốn biết cuộc sống thật sự của một 9X thế nào thì không có cách nào khác là phải sống trong đó. Thay vì đúng một chỗ, đọc và đánh giá, hãy tôn trọng, bắt tay với 9X như chúng ta đã từng tôn trọng “thế hệ vàng” 8X , để thấy một 9X khác. Bắt đầu từ hôm nay, bạn nhé!

Hương Trần

Lớp Phát Thanh Truyền Hình K30B