Modafinil: Liều thuốc cứu rỗi hay cái bẫy nguy hiểm cho cơ thể? - Kỳ 1: Tiền mất tật mang vì tin dùng “thần dược” thông minh để tập trung ôn thi

(Sóng trẻ) - Thời gian gần đây, các loại thuốc bổ não Modafinil giúp tăng cường trí nhớ đang là sản phẩm được rất nhiều người săn lùng. Mặt hàng này được rao bán rộng rãi trên mạng xã hội và các sàn thương mại điện tử, với công dụng bị thổi phồng như một loại "thần dược".

Chiêu trò bán hàng của các “bác sĩ tự xưng”

Hiện nay, chỉ cần tìm kiếm cụm từ “Thuốc Modafinil” trên Facebook, hàng nghìn kết quả hiện ra trong vài giây với vô vàn sự lựa chọn từ những hội nhóm, các trang lớn nhỏ ở cả chế độ công khai lẫn riêng tư với sự tham gia của hàng chục, hàng trăm nghìn thành viên. Trên nhiều  hội nhóm này, các “bác sĩ online” ngang nhiên bán “thuốc thông minh” mà không đưa ra bất kỳ loại giấy tờ nào chứng minh việc mua bán loại thuốc này có sự giám sát của y bác sĩ ở các bệnh viện lớn có uy tín.

Loại thuốc này thường được rao bán trên mạng xã hội hoặc các sàn thương mại điện tử với lời quảng cáo có công dụng “thuốc thông minh”, “hack não siêu ghi nhớ”, “tập trung siêu cao độ”, …Những lời quảng cáo “rót mật vào tai” khiến loại “thần dược” này được nhiều học sinh, sinh viên “rỉ tai” mua nhằm mục đích giúp tỉnh táo, tập trung trong giai đoạn ôn thi.  

Những người bán thuốc này không quên quảng cáo, tâng bốc lên như một loại “thần dược” đối với trí não. Phần lớn bình luận dưới bài đăng là những lời quảng cáo hấp dẫn với phương châm “an toàn - tiết kiệm - hiệu quả”.  Các sản phẩm được các “bác sĩ online” cam kết chuẩn nguồn gốc xuất xứ hết sức đa dạng, từ hàng nội địa đến hàng nhập khẩu và xách tay từ Mỹ, Australia...

Trong vai một người có nhu cầu mua thuốc Modafinil, phóng viên đã tìm đến các Fanpage quảng cáo rầm rộ, với những lời giới thiệu hấp dẫn về các "bác sĩ", "dược sĩ" giàu kinh nghiệm, từng giúp hàng trăm học sinh đạt điểm cao. Trên trang Fanpage mang tên "Thuốc thông minh", với hơn 3 nghìn lượt thích và theo dõi, khi phóng viên vừa bày tỏ ý định mua "thuốc bổ não, tăng cường tập trung" cho học sinh ôn thi, nhà bán hàng ngay lập tức nhiệt tình giới thiệu các mức giá khác nhau của sản phẩm.

Người bán hàng nhiệt tình giới thiệu: “Đây là một loại thuốc tốt cho những người cần tập trung học tập và làm việc. Khi uống thuốc vào sẽ trở nên thông minh, học đến đâu nhớ đến đấy. Tác dụng phụ cũng không có”. Một điều đặc biệt, tại trang bán hàng này, người bán khẳng định chắc nịch: “Đây là thuốc bổ não nên không cần đơn của bác sĩ,  vì là thuốc bổ nên cứ uống vào là bổ. Cứ mua thử mà uống, đảm bảo có hiệu quả ngay. Gần sát ngày thi nên hiện tại bên em đang bán được rất nhiều nên đừng lo”. Nhưng khi được hỏi đơn vị sản xuất và phân phối thì người này không trả lời. 

Người bán dễ dàng, người mua cũng "dễ tính", chỉ thông qua những lời quảng cáo và phản hồi từ các bình luận là sản phẩm có thể đến tay người sử dụng. Đáng chú ý, một số "bác sĩ tự xưng" còn cung cấp dịch vụ vận chuyển tận nhà qua đường bưu điện, quảng bá sự tiện lợi và tốc độ nhanh chóng, với lời hứa hẹn: "Hôm nay gửi, ngày kia nhận hàng ngay." Với những người nóng lòng muốn thấy kết quả tức thì, dịch vụ giao hàng tận nơi này đã đánh trúng vào tâm lý, khiến khách hàng dễ dàng bị thuyết phục. 

Không chỉ mạng xã hội mà trên các sàn thương mại điện tử, loại thuốc này cũng được rao bán khá nhiều. Đơn cử như trên sàn thương mại Shopee cũng rao bán đủ loại với nhiều mẫu mã khác nhau. Liên hệ với một kênh bán hàng có tên “Modafinil Armodafinil”, vì để phù hợp với quy định đăng bán, nhà bán hàng đã đổi tên thuốc Modafinil thành “Bảng ghi nhớ Modafinil 200 - 250mg chính hãng hỗ trợ học tập”. 

Thậm chí, phần mô tả sản phẩm trên kênh bán hàng của người này cũng rất sơ sài, chỉ ghi vắn tắt rằng “thuốc gồm 2 loại: 200 - 250 (hình ảnh trên trang bìa của shop)”. Tuy nhiên, bên dưới lại cố tình chèn thêm mô tả “Bảng ghi nhớ chính hãng” để đánh lừa hệ thống kiểm duyệt. Khi được hỏi vì sao phải đổi tên, người bán thẳng thắn thừa nhận làm vậy để tránh bị quét. Về tác dụng của thuốc, người này quả quyết: “Modafinil 200 giúp đầu óc tỉnh táo, các giác quan như não, tai, mũi, mắt đều nhạy bén hơn, dễ tiếp thu hơn khi học tập”. Khi được hỏi về tác dụng phụ, người bán nhanh chóng khẳng định: “Cứ yên tâm, đây chỉ là thuốc bổ chứ không phải thuốc điều trị nên không cần lo. Sản phẩm này bên em nhận được phản hồi rất tốt vì tác dụng vượt trội, nên mới nhập về với số lượng lớn".

Tương tự, trên một trang web bán hàng có tên Promodafinil, ngay chính giữa trang web nổi bật với lời quảng cáo “Không có gì là không thể với Modafinil - Kỷ nguyên mới của thuốc thông minh”. Tại đây, Modafinil được quảng cáo là thuốc tăng cường trí nhớ cho người trẻ. Thậm chí trang web này còn ngang nhiên giới thiệu: “Các CEO ở Thung lũng Silicon đã tận dụng lợi thế của các loại thuốc thông minh như Modafinil từ đầu những năm 2000. Đó là bí mật làm nên sự thành công của họ được giữ kín lâu nhất trong ngành công nghệ cho đến nay”.

Trang web bán thuốc này còn cho rằng Modafinil lấy ý tưởng từ thần dược thông minh (NZT - 48) từ bộ phim Limittess giúp “mang lại hiểu quả vô cùng to lớn, giúp cải thiện sự tập trung của trí não, chống triệu chứng buồn ngủ, luôn tỉnh táo khi làm việc. Để mang lại một hiệu quả công việc tốt nhất trong một ngày”. Bên dưới nhà bán thuốc này liệt kê hàng loạt tác dụng “thần thánh” của loại thuốc này và nhấn mạnh “Ít hoặc không có tác dụng phụ, không gây nghiện”. 

Để tăng thêm độ tin cậy, người bán còn đầu tư hẳn một video giới thiệu sản phẩm với sự xuất hiện của một "bác sĩ online". Vị "bác sĩ" này khẳng định rằng học sinh, sinh viên khi sử dụng "thần dược" có thể học từ sáng đến tối mà quên cả ăn uống, thậm chí còn cam đoan rằng dùng "thuốc thông minh" trước mỗi kỳ thi thì sẽ luôn đạt điểm 10. Đáng chú ý, trên trang web bán hàng, có rất nhiều bình luận khen ngợi, cho rằng loại thuốc này mang lại hiệu quả vượt trội và không ít người bày tỏ ý định sử dụng Modafinil thường xuyên để nâng cao thành tích học tập.

Anh Nguyễn Văn Tuấn (Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ: “Theo tôi tìm hiểu thì loại thuốc này được bán theo đơn của bác sĩ. Nhưng tôi thấy trên mạng xã hội quảng cáo và bán công khai mà không rõ nguồn gốc. Đồng nghiệp của tôi vì có các cháu đang ôn thi tuyển sinh vào lớp 10 nên cũng mua rất nhiều. Tôi nghĩ nếu mua dễ dàng như vậy thì chắc chắn sẽ có biến chứng sau này”.

ThS. Dược sĩ Bùi Thế Hưng (39 tuổi, Hà Nội) cho biết hiện nay thuốc Modafinil là một trong những loại thuốc chưa được Bộ Y tế cấp phép tại Việt Nam. Đặc biệt loại thuốc này cần phải kê đơn và có sự hướng dẫn của bác sĩ. Tuy nhiên hiện nay hầu hết các nhà thuốc lớn lại rất ít kinh doanh thuốc Modafinil nhưng ngược lại việc nhập và mua bán loại thuốc này lại khá dễ dàng thông qua các trang mạng xã hội mà không cần bất cứ điều kiện nào. 

“Việc mua bán thuốc Modafinil dễ dàng qua các trang mạng xã hội và sàn thương mại điện tử dẫn đến việc người dân chưa có nhận thức hoàn chỉnh về loại thuốc này. Thấy quảng cáo rầm rộ là vội tin vào những công dụng “thần kỳ” của chúng mà không lường trước mối nguy hại, chất lượng sản phẩm không được đảm bảo, nguy cơ mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng ảnh hưởng đến sức khỏe”, Ths. Dược sĩ Bùi Thế Hưng cho biết thêm. 

Giữa “phiên chợ tấp nập” với cả trăm ngàn chỗ bán thuốc, rất khó để có thể phân biệt được đâu là hàng thật, đâu là hàng trôi nổi, hàng giả, hàng nhái. Người bán nào cũng khẳng định thuốc mình bán là uy tín, chính hãng, chất lượng… nhưng không nơi nào có giấy chứng nhận, cấp phép hợp pháp của Bộ Y Tế.  Thứ gọi là "uy tín" chỉ dựa trên những tin nhắn phản hồi từ khách hàng sau khi dùng thuốc, mà không có bất kỳ minh chứng chính thức nào.