Truyền hình thực tế đang đi về đâu?

(Sóng Trẻ) - Ngày nay, truyền hình thực tế (THTT) không còn quá xa lạ với phần đông khán giả Việt. Đều đặn lên sóng vào các khung giờ vàng mỗi tối cuối tuần, những chương trình này như một luồng gió mới đem đến cho khán giả những món ăn tinh thần thú vị. Thế nhưng, đồng hành với nó là những ấn tượng xấu không đáng có khiến khán giả ngán ngẩm và thất vọng.

Hiệu ứng mạnh mẽ của truyền hình thực tế

Xuất hiện tại Việt Nam từ năm 2004, chương trình truyền hình “Sao mai điểm hẹn” (SMĐH) đã thu hút được một lượng lớn khán giả ngồi trước máy thu hình mỗi tối cuối tuần. Tạo dấu ấn trong lòng người xem bằng cách tổ chức chuyên nghiệp, quy tụ các giọng hát hay và phần thưởng giá trị, SMĐH như một phát súng khơi mào cho sự nở rộ của các chương trình THTT tại Việt Nam. 

Kể từ đây, vào năm 2006, chương trình THTT đầu tiên của Đài Truyền hình VN (phối hợp với Cty truyền thông BHD và hãng phim Việt) mang tên “Phụ nữ thế kỷ 21” đã đạt được những thành công nhất định. Với tiêu chí tôn vinh vẻ đẹp năng động, tự tin, khéo léo, ham học hỏi, cầu tiến, thành đạt trong công việc đồng thời vẫn coi gia đình là nền tảng - đặc trưng của phụ nữ Việt, chương trình đã tạo một ấn tượng rất riêng trong lòng khán giả thời bấy giờ khi “động viên tất cả phụ nữ hãy tự tin khám phá và phát huy năng lực tiềm ẩn của bản thân”.

Phụ nữ thế kỷ 21 – chương trình THTT bài bản đầu tiên tại VN.

(Nguồn: Internet)

Thế nhưng, năm 2012 mới thực sự là năm bùng nổ của truyền hình thực tế. Tính riêng trong năm này, các chương trình THTT được các nhà đài sắp xếp xen kẽ từ đầu đến cuối năm. Lần lượt các chương trình thay phiên nhau lên sóng, có thể kể đến các chương trình đình đám ở nước nài được Việt hóa như Vietnam Idol (Pop Idol), Bước nhảy hoàn vũ (Dancing with the star), Giọng Hát Việt (The Voice), Cặp đôi hoàn hảo (Just the two of us), Vietnam’s t Talent (t Talent), Vietnam’s Next Top Model (American’s Next Top Model), Thử thách cùng bước nhảy (So you think you can dance), chương trình về đề tài ẩm thực nổi tiếng Master Chef cũng mới được khởi động gần đây… 

Sự đa dạng về mục đích tổ chức từ tìm kiếm tài năng âm nhạc, thi tài vũ đạo, chọn lựa người mẫu cho đến tranh tài ẩm thực… là một trong những nhân tố quan trọng khiến THTT thu hút sự chú ý của đông đảo công chúng. Với format hấp dẫn được mua bản quyền từ nước nài, cộng với các yếu tố: mới lạ, kịch tính, lôi cuốn… các chương trình này phần nào đã đáp ứng được nhu cầu giải trí, hưởng thụ ngày càng cao của công chúng trong thời buổi hiện nay.

Không có các ngôi sao thi nhảy như Bước nhảy hoàn vũ, thế nhưng So you think you can dance - Thử thách cùng bước nhảy lại được đánh giá là chương trình tạo được nhiều cảm xúc nhất cho khán giả hiện nay.

(Nguồn: Internet)

Đến với THTT, công chúng được lựa chọn những gì mình thực sự yêu thích, bởi sự tương tác giữa khán giả với chương trình là rất lớn. Công chúng ở mọi lứa tuổi đều có thể đăng kí đi thi, được trao quyền phán xét, đóng vai trò giám khảo hay thậm chí là bảo vệ thí sinh mà mình yêu thích. Ở một góc độ nào đó, THTT đã làm thỏa mãn nhu cầu giải trí của công chúng, đồng thời THTT còn là sân chơi giúp mọi người có thể thiện bản thân trước hàng triệu khán giả và chắp cánh cho những ước mơ thành sự thật. Bởi lẽ, nhờ hiệu ứng của THTT, các thí sinh đang tham gia thi nhanh chóng nhận được sự chú ý của dư luận. Những cái tên như Hương Tràm, Đinh Hương hay Bùi Anh Tuấn… trong cuộc thi Giọng Hát Việt là minh chứng điển hình cho điều này.

Bội thực vì scandal

Không hiểu vô tình hay cố ý, giờ đây, scandal đã trở thành một công thức tất yếu để thu hút sự chú ý của công chúng đối với các chương trình THTT. Không biết hiệu quả của hình thức tới đâu mà trước mắt chỉ thấy sự chán ngán ủa công chúng dành cho các chương trình này ngày càng tăng lên.

Năm 2012 là năm “được mùa” scandal từ các show thực tế. Dành được nhiều sự quan tâm của công chúng nhất có lẽ phải kể đến những ầm ĩ xung quanh chương trình Giọng hát Việt - The Voice. Sau tập 3 của vòng Đối đầu, clip hậu trường The Voice đã xuất hiện trên mạng với nội dung cắt ghép từ email, đoạn ghi âm, rộ lên nghi án dàn xếp kết quả mà nhân vật chính trong đó chính là giám đốc âm nhạc của chương trình: Phương Uyên. Sau đó là một loạt nghi án hát nhép, nảy sinh tình cảm giữa Bảo Anh và huấn luyện viên Trần Lập cùng vô vàn những phát ngôn gây sốc khác…

Trong mùa đầu của Giọng Hát Việt, Scandal dàn xếp kết quả của Phương Uyên là đỉnh điểm “tạo bão” dư luận.

(Nguồn: Internet)

Một chương trình nổi tiếng khác - Vietnam t Talent 2012 cũng đã từng ầm ĩ với việc thí sinh bị loại tố BTC bắt các thí sinh kí những điều khoản vô lý; dàn dựng tạo scandal thí sinh Quỳnh Anh… Trong chương trình Vietnam Idol, scandal cũng "nở rộ" không kém, ví dụ như đoạn ghi âm của một thí sinh thu lại khi một thí sinh khác có những lời lẽ tục tĩu, mắng BGK; thay vì tập trung vào chất lượng giọng hát lại gây chú ý bằng cách khai thác giới tính thật của thí sinh hay gốc gác người dân tộc của họ… Với cương vị giám khảo trong “Cặp đôi hoàn hảo 2012” Siu Black, đạo diễn Lê Hoàng hay nhạc sỹ Lê Minh Sơn cũng liên tục “tạo bão” khi nói "hớ" hay “đá đểu” thí sinh. Giám khảo “Người mẫu Việt Nam” Đỗ Mạnh Cường và Hà Anh còn cãi nhau trên trang cá nhân, thậm chí đối đầu với các thí sinh. 

Những điều đó cho thấy sự thiếu chuyên nghiệp trong khâu tổ chức của các chương trình truyền hình thực tế. Khán giả như bị bao vây bởi một mớ tin tức hỗn độn, mất phương hướng, cảm thấy mình không được tôn trọng và chỉ biết lắc đầu ngao ngán.

Tạm kết

Với những ưu điểm riêng của mình, THTT đang chiếm lĩnh sóng truyền hình và được ưu tiên phát sóng vào những khung giờ đẹp. Giống như xu thế thống trị của phim truyền hình dài tập hay game show trước đây, THTT hiện đang là một món ăn “lạ miệng” nhưng cũng đến lúc sẽ thoái trào. Chính những scandal (dù vô tình hay hữu ý tạo ra) và sự quá tải các chương trình THTT đã khiến nó giảm nhiệt và “đuối” dần. Việc lạm dụng những tai tiếng làm mất niềm tin nơi khán giả không phải là hướng đi khôn nan, bởi xét cho cùng, người quyết định sự thành bại của mỗi chương trình vẫn chính là công chúng.

Khánh Linh

Lớp Báo mạng điện tử K.31

Học viện Báo chí và Tuyên truyền